17.06 / M. C. Escher

O Maurits Cornelis Escher (M. C. Escher) / Μαουρίτς Κορνέλις Έσερ, γεννήθηκε στις 17 Ιουνίου 1898 στο Leeuwarden (Λέουβαρντεν) της Ολλανδίας. Γιος πολιτικού μηχανικού, πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της παιδικής του ηλικίας στο Αρνεμ.
Επεδίωξε να γίνει αρχιτέκτονας, όμως, ενώ σπούδαζε στη Σχολή Αρχιτεκτονικής και Διακοσμητικών Τεχνών στο Χάαρλεμ, το ενδιαφέρον του μετατοπίστηκε από την αρχιτεκτονική στο σχέδιο και την εκτύπωση με την ενθάρρυνση του δασκάλου του, Samuel Jessurun de Mesquita.
Το 1924 παντρεύτηκε τη Γέτα Ούμικερ και εγκαταστάθηκαν στη Ρώμη. Απέκτησαν τρεις γιους. Το 1935, η άνοδος του φασισμού και του Μουσολίνι τούς ανάγκασε να μετακινηθούν πρώτα στην Ελβετία και στη συνέχεια στο Βέλγιο.
Το 1941, κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν τα γερμανικά στρατεύματα κατέλαβαν τις Βρυξέλλες, ο Εσερ επέστρεψε στην Ολλανδία και εγκαταστάθηκε στο Μπάαρν, όπου έζησε και εργάστηκε μέχρι τον θάνατό του.
Τα κύρια θέματα της πρώιμης τέχνης του είναι η Ρώμη και η ιταλική ύπαιθρος. Ταξίδευε κάθε άνοιξη και καλοκαίρι σε ολόκληρη την Ιταλία και δημιουργούσε σχεδιάζοντας.
Όταν γύριζε στο στούντιό του στη Ρώμη πειραματιζόταν με εκτυπώσεις. Οι δρόμοι της ιταλικής υπαίθρου, η πυκνή αρχιτεκτονική των μικρών πόλεων ή οι λεπτομέρειες των τεράστιων κτιρίων στη Ρώμη με τη ματιά και το απαράμιλλο χέρι του Εσερ έφερναν αινιγματικά χωρικά αποτελέσματα που συνδύαζαν συχνά αντιφατικά σημεία στα έργα του.
Τα εντυπωσιακά αποτελέσματα γίνονταν περισσότερο δραματικά μέσα από την επεξεργασία των φωτοσκιάσεων, χρησιμοποιώντας έντονα τις αντιθέσεις μαύρου και λευκού που εναλλάσσονται.
Οταν έφυγε από την Ιταλία, μετατοπίστηκε από το τοπίο σε κάτι που περιέγραψε ως «νοητική απεικόνιση», που βασίζεται σε θεωρητικούς χώρους.
Το 1936 επισκέπτεται το παλάτι του 14ου αιώνα της Αλάμπρας στη Γρανάδα της Ισπανίας. Τα πλούσια διακοσμημένα κεραμικά που κοσμούν τη μαυριτανική αρχιτεκτονική τού έδωσαν νέες κατευθύνσεις μέσα από τη χρήση του χρώματος στα έργα του και της πεπλατυσμένης μορφοποίησης αλληλοσυνδεόμενων μορφών.
Αντικατέστησε τα αφηρημένα μοτίβα των μαυριτανικών πλακιδίων με αναγνωρίσιμα στοιχεία και ανέπτυξε τη συμμετρική διαίρεση των επιπέδων.
Επίσης ο καλλιτέχνης από τη δεκαετία του 1920 χρησιμοποίησε την έννοια της διαίρεσης για να δημιουργήσει τα εκπληκτικά έργα των εκτυπώσεων της «Μεταμόρφωσης».
Εκεί ένα σχήμα ή αντικείμενο μετατρέπεται σε κάτι τελείως διαφορετικό και γίνεται ένα από τα πιο αγαπημένα θέματά του.
Μετά το 1935, ο Εσερ διερεύνησε όλο και περισσότερο περίπλοκους αρχιτεκτονικούς λαβύρινθους που περιελάμβαναν απίθανες προοπτικές και απεικόνιση αδύνατων χώρων.
Εικαστικός, γραφίστας, εικονογράφος, σχεδιαστής ταπισερί, τοιχογράφος δούλεψε με τις τεχνικές της ξυλογραφίας, της λιθογραφίας και της χαλκογραφίας.
Τα έργα του γεμάτα αντανακλάσεις και μετασχηματισμούς, προοπτικές και ψηφίδωση, επαναλαμβανόμενα σχήματα χωρίς κενά, παράλογοι χώροι ενός μαθηματικού δημιουργικού οράματος.
Αρμονία και πολυπλοκότητα. Ψηφίδες που ασφυκτιούν περιορισμένες από κλώνους ψηφίδες που επαναλαμβάνονται δίνοντας προοπτική στον χώρο μέσα από μια αινιγματική εκφορά, και άλλες φορές εξωπραγματικές οπτικές μέσα από παραμορφωτικές σφαίρες και αντανακλάσεις του νερού μετασχηματίζουν το περιβάλλον σε πραγματικά ονειρικούς κόσμους.
Το μυαλό παίζει με την εικόνα και είναι πολλές οι φορές που συνειδητοποιούμε –όταν παρατηρούμε αποσπασμένοι από τον έξω κόσμο ένα έργο του θαυμαστού Εσερ– να σηκώνονται τα πόδια από το πάτωμα, να ανυψωνόμαστε και με τη ματιά του να βλέπουμε τη Γη από το Διάστημα.
Βουτάμε στο απίστευτο σύμπαν ενός καταπληκτικού μυαλού. Εκτυπώσεις σοβαρές και παιχνιδιάρικες συνάμα που αντλούνται από τη φαντασία του δημιουργού τους για να περιπλέκουν τα μάτια και να απολαμβάνει το μυαλό μας σε ηδονικά λεπτομερείς εικόνες.
Το συναρπαστικό έργο του με εμφανή την επιρροή του από τα μαθηματικά μέσα από την προβολική γεωμετρία δημιουργούν και αναδεικνύουν τις ψευδαισθήσεις του απείρου μέσα σε κόσμους υπαρκτούς ή φανταστικούς που μας ταξιδεύουν ονειρικά στο συνειδητό και το ασυνείδητο.
Πεθαίνει στις 27 Μαρτίου 1972 στο Hilversum της Ολλανδίας σε ηλικία 73 χρονών.
------------
1. «Bond of Union», 1956 | The M.C. Escher Company B.V.
2. "Drawing Hands,", 1948 | The M.C. Escher Company B.V.