Σχεδιασμός σε μακέτες επαυξημένης πραγματικότητας (augmented reality). Η αναγνωρισμένη και πρωτοπόρα πρακτική των Ελβετών Jacques Herzog, Pierre de Meuron και της εταιρείας τους “Herzog & de Meuron”, έχει διαμορφώσει εμβληματικά κτίρια και πόλεις σε ολόκληρο τον κόσμο, βάζοντας στο κέντρο τον άνθρωπο
-----------
Δείτε το videocast στο YouTube κάνοντας κλικ επάνω
Ακούστε το podcast στο Spotify κάνοντας κλικ επάνω, ή στο podcasters κάτω
------------
Παίρνοντας αφορμή από το πρόσφατο λουκέτο στο εκπληκτικό ΟΑΚΑ, το Ολυμπιακό Στάδιο “Σπύρος Λούης” της Αθήνας, σχέδιο και κατασκευή του διάσημου Ισπανού αρχιτέκτονα Σαντιάγο Καλατράβα, μπαίνουμε βαθιά στο πρωτοποριακό έργο της εταιρεία, Herzog & de Meuron με έδρα τη Βασιλεία της Ελβετίας, που πάντα υπήρξε καινοτόμος και σεβαστή στον χώρο της αρχιτεκτονικής από τότε που ιδρύθηκε το 1978. Είτε εργάζονται για χώρους στάθμευσης, είτε για κλινικές ή πολιτιστικά κέντρα, η πρακτική τους επικεντρώνεται στον επαναπροσδιορισμό, του τι μπορεί πραγματικά να είναι ένα κτίριο.
Προτεραιότητά τους είναι να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ανθρώπων που θα χρησιμοποιήσουν τα κτίρια – να δημιουργήσουν χώρους όπου οι άνθρωποι μπορούν να ανθίσουν και να δράσουν κοινωνικά. Έχουν σχεδιάσει υπέροχα κτίρια – έργα, που έχουν μεταμορφώσει πόλεις, όπως την Tate Modern και το Laban Dance Centre στο Λονδίνο, το Elbphilharmonie στο Αμβούργο, το M+ στο Χονγκ Κονγκ, το κτίριο της Prada στο Τόκιο, το διαβόητο νοσοκομείο REHAB στη Βασιλεία, αλλά και το καταπληκτικό στάδιο Beijing’s Bird’s Nest δηλαδή το Ολυμπιακό Στάδιο στο Πεκίνο, όπου έγιναν οι επόμενοι Ολυμπιακοί Αγώνες αμέσως μετά της Αθήνας.
** Η Βασιλική Ακαδημία Τεχνών (Royal Academy of Arts) στο Λονδίνο τιμά σε μια έκθεση αυτήν την εκπληκτική εταιρεία. Περιλαμβάνονται 400 αντικείμενα από τη διαδικασία του σχεδιασμού των Herzog & de Meuron και μας δίνεται η μοναδική ευκαιρία να μάθουμε το συνολικό θαυμαστό έργο τους. Εξερευνούμε τα ολάνοιχτα ράφια των αρχείων τους, καθόμαστε στα νεότερα σχεδιασμένα έπιπλά τους, κυριολεκτικά περπατάμε με την βοήθεια τις τεχνολογίας σε αρχιτεκτονικές μακέτες σε φυσικό μέγεθος και χρησιμοποιούμε την επαυξημένη πραγματικότητα (augmented reality) για να γνωρίσουμε το νέο νοσοκομείο παίδων στη Ζυρίχη σε πραγματικό χώρο.
-----------
Ήταν Παρασκευή και 13, Αύγουστος 2004, σχεδόν είκοσι χρόνια πριν, όταν 70.000 θεατές και δισεκατομμύρια τηλεθεατές στις γωνιές του κόσμου, φιλοξενήθηκαν στο σαλόνι της Ελλάδας το καταπληκτικό Ολυμπιακό Στάδιο “Σπύρος Λούης” στο Μαρούσι, με μια εκπληκτική τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων, καλοσχεδιασμένη και αισθητικά άψογη από τον υπέροχο και πρωτοποριακό σκηνοθέτη, χορογράφο και χορευτή Δημήτρη Παπαϊωάννου.
Το εκπληκτικό ΟΑΚΑ, σχέδιο και κατασκευή του διάσημου Ισπανού αρχιτέκτονα Σαντιάγο Καλατράβα έγινε το άριστο σκηνικό με ήχο, φως, αλλά και με όπλα την τελευταία λέξη της τεχνολογίας για να καταγραφεί στην ιστορία ως το λαμπρότερο γεγονός προβολής των νεότερων χρόνων του ελληνικού πνεύματος και φιλοξενίας.
Και μετά η φλόγα έσβησε, έκλεισαν τα λαμπρά φώτα, οι “ξένοι” έφυγαν και τα ολυμπιακά ακίνητα ερήμωσαν. Ναι, κυριολεκτικά ερήμωσαν και ρήμαξαν, αφέθηκαν να διαλύονται, να σκουριάζουν και να καταρρέουν. Κανένας μας δεν μπορούσε να φανταστεί πως γι αυτά τα υπέροχα αρχιτεκτονήματα στην Καλογρέζα, 20 σχεδόν χρόνια μετά από εκείνο το λαμπρό γεγονός, θα έχει μπει λουκέτο λόγω προβλημάτων στατικότητας του χαρακτηριστικού στεγάστρου και θα ψάχνουν ένα στικάκι – σαν ανέκδοτο ακούγεται αλήθεια- με τις οδηγίες συντήρησης που άφησε το αρχιτεκτονικό γραφείο του Καλατράβα. Αστειότητες…
Κάτι τέτοια ακούμε να γίνονται και κάθε μέρα που περνά η ελληνική πραγματικότητα διαψεύδει τις όποιες προσδοκίες που μπορεί να έχουμε -παρά τις πολλαπλές απογοητεύσεις που έχουμε ήδη υποστεί όλα τα προηγούμενα χρόνια.
Η αρχιτεκτονική και τα γραφεία του βεληνεκούς και του ονόματος του Καλάτραβα που έχουν εργασίες και πρότζεκτ σε όλη την υφήλιο, δεν μπορεί παρά να είναι άψογοι σε προδιαγραφές και οδηγίες συντήρησης, τώρα αν η ελληνική γραφειοκρατία, αυθαιρεσία και τσαπατσουλιά υπερτερεί μας φέρνει σε όλα αυτά που πληγώνουν την εικόνα, την αισθητική μας και την πραγματικότητα.
Την πρώτη Δευτέρα κάθε Οκτώβρη γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Αρχιτεκτονικής (World Architecture Day), που θεσπίστηκε από τη Διεθνή Ένωση Αρχιτεκτόνων το 1985. Παράλληλα, την ίδια μέρα εορτάζεται από τον ΟΗΕ η Παγκόσμια Ημέρα Κατοικίας. Φέτος η Παγκόσμια Ημέρα Κατοικίας είχε ως θέμα “Resilient urban economies: cities as drivers of growth and recovery” (Ανθεκτικές αστικές οικονομίες: οι πόλεις ως μοχλοί ανάπτυξης και ανάκαμψης) ενώ για την Παγκόσμια Ημέρα Αρχιτεκτονικής το θέμα είναι “Architecture for Resilient Communities” (Αρχιτεκτονική για Ανθεκτικές Κοινότητες). Επιδιώκεται να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στη δυνατότητα αλλά και στην ευθύνη της Αρχιτεκτονικής να συνεισφέρει για την επίτευξη βιώσιμων και ανθεκτικών κοινοτήτων και να ανοίξει μια διεθνή συζήτηση για τη σχέση μεταξύ αστικών και αγροτικών περιοχών σε όλες τις χώρες , κάτω από το δύσκολο έργο της αποτελεσματικής αντιμετώπισης των σημερινών κλιματικών και κοινωνικών προκλήσεων.
Αρχιτεκτονική είναι η τέχνη και η τεχνική του σχεδιασμού και της κατασκευής. Είναι τόσο η διαδικασία όσο και το προϊόν της σκιαγράφησης, της σύλληψης, του σχεδιασμού και της κατασκευής κτιρίων ή άλλων κατασκευών. Ως εφαρμοσμένη επιστήμη υλοποιεί κατασκευές, ευρύτερα έργα στην οίκιση και δόμηση του χώρου.
Η σύγχρονη αρχιτεκτονική ξεκίνησε μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο ως ένα πρωτοποριακό κίνημα που προσπάθησε να αναπτύξει ένα εντελώς νέο στυλ κατάλληλο για μια νέα μεταπολεμική κοινωνική και οικονομική τάξη επικεντρωμένη στην κάλυψη των αναγκών της μεσαίας και εργατικής τάξης.
Έμφαση δόθηκε στις σύγχρονες τεχνικές, τα υλικά και τις απλοποιημένες γεωμετρικές φόρμες, ανοίγοντας το δρόμο για υπερκατασκευές ψηλών ορόφων. Πολλοί αρχιτέκτονες απογοητεύτηκαν από τον μοντερνισμό τον οποίο αντιλήφθηκαν ως ανιστορικό και αντιαισθητικό και αναπτύχθηκε η μεταμοντέρνα και σύγχρονη αρχιτεκτονική. Με τα χρόνια, ο τομέας των αρχιτεκτονικών κατασκευών έχει αναπτυχθεί και περιλαμβάνει τα πάντα, από το σχεδιασμό πλοίων μέχρι την εσωτερική διακόσμηση.
Από τη δεκαετία του 1980, καθώς η πολυπλοκότητα των κτιρίων άρχισε να αυξάνεται (από άποψη δομικών συστημάτων, υπηρεσιών, ενέργειας και τεχνολογιών), ο τομέας της αρχιτεκτονικής έγινε πολυεπιστημονικός με εξειδικεύσεις για κάθε τύπο έργου, τεχνολογική τεχνογνωσία ή μεθόδους παράδοσης έργου. Μια μεγάλη κατασκευή δεν μπορεί πλέον να είναι το σχέδιο ενός ατόμου, αλλά πρέπει να είναι έργο πολλών.
Ο μοντερνισμός και ο μεταμοντερνισμός έχουν επικριθεί από ορισμένα μέλη του αρχιτεκτονικού επαγγέλματος που πιστεύουν ότι η επιτυχημένη αρχιτεκτονική δεν είναι προσωπική, φιλοσοφική ή αισθητική επιδίωξη από ατομικιστές.Στις μέρες μας η περιβαλλοντική βιωσιμότητα έχει γίνει ένα βασικό ζήτημα, με βαθιά επίδραση στο επάγγελμα του αρχιτέκτονα.
Σημαντικά παραδείγματα αυτού μπορούν να βρεθούν στον σχεδιασμό του παθητικού ηλιακού κτιρίου, στα σχέδια πιο πράσινων στεγών, στα βιοδιασπώμενα υλικά και στη μεγαλύτερη προσοχή στη χρήση ενέργειας μιας κατασκευής. Αυτή η σημαντική αλλαγή στην αρχιτεκτονική άλλαξε επίσης τις σχολές αρχιτεκτονικής για να επικεντρωθούν περισσότερο στο περιβάλλον.
Ταυτόχρονα, οι πρόσφατες κινήσεις του New Urbanism, της Μεταφορικής αρχιτεκτονικής, της Συμπληρωματικής αρχιτεκτονικής και της Νέας Κλασικής αρχιτεκτονικής προωθούν μια βιώσιμη προσέγγιση προς την κατασκευή που εκτιμά και αναπτύσσει την έξυπνη ανάπτυξη, την αρχιτεκτονική παράδοση και τον κλασικό σχεδιασμό.
Ένα θαυμαστό παράδειγμα ενός κτιρίου πραγματικού κοσμήματος με χαρακτηριστική αρχιτεκτονική, θαυμαστή αισθητική και καταπληκτική λειτουργικότητα που εξυπηρετεί άψογα την εμβληματική παρουσία του στο κέντρο του Λονδίνου, είναι το κτίριο στο οποίο στεγάζεται η Πινακοθήκη Tate Modern.
Είναι ένα πραγματικό διαμάντι στην κουλτούρα του Λονδίνου και συγκεντρώνει το απαύγασμα της σύγχρονης πολυπολιτισμικής κουλτούρας.
Ακριβώς δίπλα στην ροή του Τάμεση, στο Bankside λοιπόν, η Tate Modern, στεγάζεται από το 2000 σ΄ ένα παλιό εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που ανοικοδομήθηκε.
Το 2016 κατασκευάστηκε το Blavatnik Building, ένα νέο οικοδόμημα που έγινε η νέα επέκταση της πινακοθήκης που στεγάζει τις μόνιμες συλλογές. Το υπέροχο 11 ορόφων νέο ανακατασκευασμένο «Switch» κτίριο, αληθινό κόσμημα, δένει εξαιρετικά με το παλιότερο ανακατασκευασμένο εργοστάσιο αλλά και με τον περιβάλλοντα χώρο στα ντοκ του ποταμού. Η παλιά τσιμινιέρα του εργοστασίου στέκει περήφανα και ενωτικά με το όλο σύνολο.
Ενα από τα αξιοθαύμαστα της πινακοθήκης είναι πως στο κέντρο και σε όλο το μήκος του παλιού εργοστάσιου ηλεκτρικής ενέργειας, εκτείνεται το Turbine Hall, η αίθουσα που φιλοξενούσε τις ηλεκτροπαραγωγούς τουρμπίνες. Πρόκειται για έναν τεράστιο εσωτερικό στεγασμένο χώρο 6 ορόφων, έκτασης 3.400 τετραγωνικών μέτρων, που στα επίπεδα 1 και 4 κόβεται από γέφυρες που ενώνουν τα δύο κτίρια, το παλιό με το νέο.
Ο όμορφος αδιαίρετος χώρος από την δυτική είσοδο είναι κεκλιμένος, σαν ράμπα, ενώ το ανατολικό επίπεδο άκρο του χρησιμοποιείται για να φιλοξενεί εξαιρετικά μεγάλα έργα τέχνης λόγω του ασυνήθιστου ύψους του. Κάθε χρόνο η Tate έχει καθιερώσει μεταξύ Οκτωβρίου και Μαρτίου η χαοτικά υπέροχη αίθουσα να χρησιμοποιείται ώστε να προβάλλονται μεγάλα ειδικά έργα σύγχρονων καλλιτεχνών.
Το 2012 τα υπόγεια του παλιού εργοστασίου ενώθηκαν αρμονικά με τα υπόγεια ενός γειτονικού παλιού κτηρίου στα νότια –ανήκε σε παλιά ναυτιλιακή εταιρεία και ήταν αποθηκευτικές δεξαμενές πετρελαίου, γνωστός σήμερα ως εικαστικός χώρος «The Tank».
Τα Tanks λοιπόν, παρέχουν μια μόνιμη γκαλερί για ζωντανή τέχνη, παραστάσεις και έργα ταινιών και βίντεο από τη συλλογή Tate.
Αυτοί οι τεράστιοι κυκλικοί χώροι στα θεμέλια του κτηρίου Blavatnik έχουν διατηρήσει την τραχιά, βιομηχανική τους αίσθηση για να στεγάζουν τώρα νέα τέχνη. Χωρίς να παράγουν πλέον ηλεκτρική ενέργεια, τα Tank παράγουν ιδέες, δημιουργική ενέργεια και νέες δυνατότητες για καλλιτέχνες και κοινό.
Τέσσερα μεγάλα δωμάτια! Αυτοί οι ακατέργαστοι, βιομηχανικοί, υπόγειοι χώροι, ο καθένας με διάμετρο άνω των τριάντα μέτρων και ύψος επτά μέτρων είναι οι πρώτες μουσειακές γκαλερί στον κόσμο που είναι μόνιμα αφιερωμένες στην έκθεση ζωντανής τέχνης, performances, εγκαταστάσεις, video art και προβολές. Οι σκοτεινές γκαλερί, ο τραχύς βιομηχανικός χώρος, που αποπνέει μυστήριο.
Θαύμα αρχιτεκτονικής και εικαστικής λειτουργικότητας η Tate Modern με τα «ανακυκλώσιμα» κτίρια της, συγκεντρώνει το απαύγασμα της πρωτοπορίας στην μοντέρνα και σύγχρονη τέχνη, πάντα θέτοντας προβληματισμούς και στόχους για το παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Ναι, είναι δύσκολο να φανταστεί κανείς ένα Λονδίνο χωρίς την Tate Modern. Είναι ένα θαυμαστό έργο των Herzog & de Meuron, του ελβετικού αρχιτεκτονικού γραφείου, που αντιμετώπισαν την πρόκληση της επαναχρησιμοποίησης του πρώην ηλεκτρικού σταθμού.
Διατήρησαν τις επιβλητικές δομικές πτυχές του κτιρίου, ο αξιοσημείωτος σχεδιασμός τους δημιούργησε έναν εκτεταμένο δημόσιο χώρο που έχει γίνει εμβληματικό μέρος του κοινωνικού, πολιτιστικού και αρχιτεκτονικού ιστού της βρετανικής πρωτεύουσας.
Από την Tate Modern του Λονδίνου μέχρι το στάδιο Beijing’s Bird’s Nest (το Εθνικό Στάδιο του Πεκίνου όπου έγιναν οι Ολυμπιακοί αγώνες), τα κτίρια των Herzog & de Meuron είναι παγκοσμίου φήμης – ωστόσο ο μεγαλύτερος αντίκτυπός τους ήταν και είναι στην πατρίδα τους τη Βασιλεία, όπως προκύπτει μέσα από την καταπληκτική έκθεση που θαυμάζουμε αυτήν την εποχή στην Βασιλική Ακαδημία Τεχνών (Royal Academy of Arts) του Λονδίνου, τιμώντας και γιορτάζοντας την εξαιρετική αρχιτεκτονική τους δεινότητα.
Οι Jacques Herzog και Pierre de Meuron έφτασαν την αρχιτεκτονική σε θαυμαστά σημεία. Ο Ζακ και ο Πιερ γνωρίστηκαν το 1956, σε ηλικία έξι ετών, στο δημοτικό σχολείο, και παρόλο που πήραν διαφορετικούς δρόμους –ο Ζακ πήγε στο πανεπιστήμιο για να σπουδάσει βιολογία και χημεία και ο Πιερ για να κάνει τη στρατιωτική του θητεία και από εκεί για να σπουδάσει μηχανικός– και οι δύο αντιπαθούσαν τα μονοπάτια που είχαν επιλέξει. «Μιλώντας στο τηλέφωνο, αποφασίσαμε και οι δύο να ασχοληθούμε με την αρχιτεκτονική γιατί ήταν μέσα και λίγο από όλα», λέει ο Herzog. Στο Ελβετικό Ομοσπονδιακό Τεχνολογικό Ινστιτούτο σπούδασαν κοντά στον μεγάλο Ιταλό αρχιτέκτονα Aldo Rossi. Όταν ήρθε η εργασία για το τελευταίο τους δίπλωμα, επέλεξαν να το κάνουν μαζί και δεν χώρισαν ποτέ πραγματικά από τότε, συμπληρώνοντας σχεδόν 50 χρόνια συνεργασίας.
Η εκτίμηση της υπεροχής της αισθητικής αντίληψης, ξεχωρίζει τους Herzog & de Meuron ως αρχιτέκτονες. Ήταν ένα μάθημα που έμαθαν δίπλα στον Rémy Zaugg, έναν πραγματικό καλλιτέχνη που ήταν ένα είδος επιπλέον συνεργάτη της πρακτικής τους από τις πρώτες μέρες και του οποίου ο θάνατος το 2005 χτύπησε σκληρά τόσο τον Pierre όσο και τον Jacques.
Με έδρα τη Βασιλεία της Ελβετίας λοιπόν, η Herzog & de Meuron υπήρξε πρωτοπόρος στην αρχιτεκτονική από τότε που ιδρύθηκε το 1978 και ενθουσιάζει με τα πρωτοπόρα έργα της μέχρι και σήμερα. Είτε εργάζονται για χώρους στάθμευσης, κλινικές ή πολιτιστικά κέντρα, η πρακτική επικεντρώνεται στον επαναπροσδιορισμό του τι μπορεί να είναι ένα κτίριο,ουσιαστικά επαναπροσδιορίζουν την ίδια την φύση της αρχιτεκτονικής. Προτεραιότητά τους είναι να ανταποκριθούν στις ανάγκες των ανθρώπων που θα χρησιμοποιήσουν τα κτίρια – να δημιουργήσουν χώρους όπου οι άνθρωποι μπορούν να ανθίσουν και να δράσουν κοινωνικά.
Εκτός από τον Jacques και τον Pierre, το γραφείο τους έχει 15 εταίρους που εργάζονται σε όλα τα έργα για να εξασφαλίσουν την συνέπεια του ονόματός τους. Σε κάθε έργο 2 εξ αυτών (έναν που είναι υπεύθυνος και έναν που ξέρει αρκετά για να κάνει κατάλληλα σχόλια και κριτική), εξερευνούν πολλές οδούς κάθε ιδέας για ένα κτίριο, αξιολογώντας την καθεμία μέχρι να καταλήξουν στην καλύτερη λύση, αυτή ακριβώς που σχετίζεται και αποδίδει καλύτερα τη συνολική ιδέα.
Σήμερα, μια διεθνής ομάδα με περισσότερους από 600 συνεργάτες δημιουργούν, σε ένα ευρύ φάσμα έργων σε όλη την Ευρώπη, την Αμερική και την Ασία. Το κεντρικό γραφείο στη Βασιλεία λειτουργεί σε συνδυασμό με στούντιο στο Βερολίνο και το Μόναχο, το Παρίσι, το Λονδίνο, το Χονγκ Κονγκ, τη Νέα Υόρκη και το Σαν Φρανσίσκο. Υπάρχουν βέβαια και γραφεία με ιστότοπους στην Κοπεγχάγη, την Ιερουσαλήμ και το Hangzhou της Κίνας.
Έχουν σχεδιάσει υπέροχα κτίρια – έργα, που έχουν μεταμορφώσει τις πόλεις σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του κόσμου μας, όπως την Tate Modern (2000 και 2016) -που περιγράψαμε αναλυτικά πιο πάνω- αλλά και τα Laban Dance Centre (2003), Royal College of Art (2022), εδώ στο Λονδίνο. Το Elbphilharmonie (2016) στο Αμβούργο, το M+ (2021) στο Χονγκ Κονγκ, το κτίριο της Prada (2003) στο Τόκιο, το διαβόητο νοσοκομείο REHAB (2002 και 2020) στη Βασιλεία, το καταπληκτικό στάδιο Beijing’s Bird’s Nest (δηλαδή το Ολυμπιακό Στάδιο στο Πεκίνο, η διάσημη “φωλιά” που θαυμάσαμε στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 2008 στην κινεζική πρωτεύουσα, ακριβώς 4 χρόνια μετά τους Ολυμπιακούς της Αθήνας, αλλά και το Universitäts- Kinderspital της Ζυρίχης (θα ολοκληρωθεί το 2024).
Η Βασιλική Ακαδημία Τεχνών (Royal Academy of Arts) λοιπόν, στις πανέμορφες αίθουσες του κλασικής βρετανικής αρχιτεκτονικής Burlington House στο Mayfair, τιμά σε μια έκθεση την σεβαστή κι αναγνωρισμένη αρχιτεκτονική πρακτική των Ελβετών Jacques Herzog και Pierre de Meuron και του γραφείου τους - Herzog & de Meuron (H&dM) - που έχει διαμορφώσει πόλεις σε ολόκληρο τον κόσμο.
Οι μεγάλες σκουρόχρωμες αίθουσες γέμισαν με 400 αντικείμενα από τη διαδικασία του σχεδιασμού των έργων τους και μας δίνεται η μοναδική ευκαιρία να μάθουμε και να ξεναγηθούμε στα θαυμαστά πρότζεκτ τους όπως υπάρχουν σε ολόκληρο τον κόσμο. το συνολικό θαυμαστό έργο τους. Η έκθεση που πραγματοποιείται σε στενή συνεργασία με τους αρχιτέκτονες, παρέχει στους επισκέπτες μια εικόνα για τη σκέψη και τις προσεγγίσεις που εφαρμόζονται στα έργα τους.
Με μια σειρά μεθόδων εργασίας, υλικών και τεχνολογιών που εμφανίζονται, είναι μια ευκαιρία να γνωρίσουμε την αρχιτεκτονική τους και τα περιβάλλοντα πλαίσια που εντάσσουν τις δημιουργίες τους.
Η έκθεση οργανώνεται σε μια ακολουθία τριών χώρων που όλοι μαζί εξερευνούν τις ιδέες και τις διαδικασίες στη δημιουργία και την εμπειρία της αρχιτεκτονικής.
** Το πρώτο δωμάτιο φέρνει ένα μέρος του ονομαζόμενου Kabinett των H&dM. Πρόκειται για ένα ανοιχτό χώρο αποθήκευσης και έρευνας, που μεταφέρθηκε απευθείας από τη Βασιλεία στο Λονδίνο.
Το Kabinett είναι το εργαστήριο της Herzog & de Meuron για έρευνα, σχεδιασμό και συνεργασία. Βρίσκεται σε μια σύγχρονη αποθήκη σε μια βιομηχανική περιοχή της Βασιλείας,που οργανώνει σχολαστικά το αρχείο μοντέλων, πρωτοτύπων και σχεδίων μαζί με συλλογές τέχνης και φωτογραφίας.
Τα ψηλά ξύλινα ράφια δείχνουν περίπου 400 αντικείμενα συμπεριλαμβανομένης μιας σειράς μοντέλων, των υλικών, εκτυπώσεων, φωτογραφιών, βίντεο, φιλμ και επαυξημένης πραγματικότητας (augmented reality) εμπειρίες των έργων, αντιπροσωπεύοντας ένα ποικίλο, αλλά συγκεκριμένο, φάσμα έργων. Οι βιτρίνες της έκθεσης, πανομοιότυπες με αυτές του Kabinett, είναι γεμάτες με αντικείμενα που απεικονίζουν τις ιδέες και τις διαδικασίες βασικών κτιρίων των Herzog & de Meuron, που κυμαίνονται από τα πρώτα έργα έως εκείνα που βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη.
Μαζί με αυτές τις βιτρίνες Kabinett είναι εννέα μεγάλες φωτογραφικά έργα που καταδεικνύουν το ενδιαφέρον της H&dM για την αντίληψη της αρχιτεκτονικής και τη μακρόχρονη παρουσία τους συνεργασίες με καλλιτέχνες: έξι έργα του καλλιτέχνη Thomas Ruff και τρία έργα του Γερμανού φωτογράφου Ανδρέας Γκούρσκι.
Μέσω της επαυξημένης πραγματικότητας (AR, η εφαρμογή έχει αναπτυχθεί ειδικά για αυτήν την έκθεση), οι επισκέπτες μπορούν να εμβαθύνουν σε έργα που παρουσιάζονται στη ζωή στην έκθεση μέσα από ψηφιακά τρισδιάστατα μοντέλα και κινούμενα σχέδια. Είναι εκπληκτική η εμπειρία καθώς γυρνώντας το κινητό σου “βρίσκεσαι” και ξεναγείσαι στον πραγματικό χώρο που επιλέγεις από την μακέτα που βρίσκεται μπροστά σου.
** Το δεύτερο δωμάτιο είναι ένας χώρος ταινιών. Μια μεγάλη κεντρική οθόνη δείχνει με νέα επεξεργασία μια ταινία από τους γνωστούς κινηματογραφιστές Bêka & Lemoine, με την καθημερινή ζωή στο έργο τού αρχιτεκτονικού γραφείου για το μεγάλο έργο REHAB, Clinic for Neurorehabilitation and Paraplegiology στη Βασιλεία της Ελβετίας.
Οι Bêka & Lemoine είναι εικαστικοί καλλιτέχνες των οποίων η καινοτόμος και πνευματώδης κινηματογραφική δουλειά εξερευνά την καθημερινή ζωή των κτιρίων μέσω των ανθρώπων που τα χρησιμοποιούν.
Το πρότζεκτ REHAB επαναπροσδιορίζει τον ρόλο που παίζει η αρχιτεκτονική στη διαδικασία θεραπείας. Η ταινία με τίτλο “Rehab from rehab” εξερευνά αυτόν τον μοναδικό χώρο από την οπτική γωνία των ασθενών που υποβάλλονται σε θεραπεία στην κλινική. Καταγράφει παραστατικά τον τρόπο με τον οποίο οι ασθενείς αλληλεπιδρούν με το κτίριο καθώς αναρρώνουν. Βασίζεται επίσης στην εμπειρία της Louise Lemoine που περνούσε ως παιδί αρκετό χρόνο σε κέντρα αποκατάστασης, όταν ο πατέρας της νοσηλευόταν από τροχαίο ατύχημα που δυστυχώς τον άφησε ανίκανο να περπατήσει. Πραγματικά συγκλονιστική ταινία!
Στην άλλη πλευρά της οθόνης είναι μια ακόμα ταινία που βασίζεται σε εγκατάσταση σχετικά με τις παρατηρήσεις ανθρώπων που απασχολούνται και εξερευνούν έργα της εταιρείας Herzog & de Meuron.
** Η τελευταία αίθουσα είναι αφιερωμένη στη θεραπευτική αρχιτεκτονική και εστιάζει σε ένα μόνο έργο που είναι επί του παρόντος υπό κατασκευή, το Universitäts- Kinderspital, στη Ζυρίχη, της Ελβετίας.
Το έργο κέρδισε διεθνή διαγωνισμό το 2012, όμως απαιτήθηκε μια νέα εγκατάσταση με πρωτοποριακή αρχιτεκτονική στο χώρο των νοσοκομείων. Μια οθόνη δίνει στους επισκέπτες μια εικόνα για τη διαδικασία εργασίας και τις ερωτήσεις που θέτει η H&dM όταν οργανώνεται ο σχεδιασμός ενός θεραπευτικού χώρου.
Το δωμάτιο περιλαμβάνει μια εσωτερική μακέτα 1:1 ενός τμήματος του νοσοκομείου δηλαδή ένα δωμάτιο ασθενών, που ουσιαστικά απεικονίζει τον εξανθρωπισμό των δωματίων και των σχεδίων των νοσοκομείων από την εταιρεία. Οι επισκέπτες μπορούν να εξερευνήσουν το δωμάτιο σε πλήρη κλίμακα με χρήση επαυξημένης πραγματικότητας (augmented reality) στο κινητό τους τηλέφωνο.
Μπορούμε με την εφαρμογή της έκθεσης λοιπόν, να μπούμε στο δωμάτιο ενός τυπικού ασθενούς του Kinderspital και να δουν τη θέα του σε 360 μοίρες. Μπορούμε να “περπατήσουμε” στους διαδρόμους, να βγούμε στους κήπους και γενικά στους δημόσιους χώρους του νοσοκομείου πολύ πριν από την ολοκλήρωσή του που θα γίνει σε ένα χρόνο, το 2024.
Υπέροχα κτίρια, σχεδιασμένα από καταπληκτικούς δημιουργούς που στο κέντρο τους έχουν τον άνθρωπο και την καθημερινότητά του. Η επιτυχία των Herzog & de Meuron οφείλεται σε αυτήν την εργασιακή κουλτούρα που έχουν δημιουργήσει οι Jacques και Pierre: μια κουλτούρα που παράγει ένα εργατικό δυναμικό που απάασχολείται ταυτόχρονα και στοχάζεται.
Δομή, πρόσοψη, πλέγματα, υλικά μέσα σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη ταυτότητα του κόσμου μας και του περιβάλλοντός μας. Η οπτική, η αισθητική και η λειτουργικότητα είναι η θέα του μελλοντικού κόσμου μας, καθώς με τα γερά θεμέλια βυθισμένα στη γη, δεν υπάρχει τίποτα πιο χαρακτηριστικό από ένα κτίριο σε έναν τόπο.
----------
** Πληροφορίες για την έκθεση “Herzog & de Meuron”, στην Βασιλική Ακαδημία Τεχνών (Royal Academy of Arts) στο Λονδίνο, μπορείτε να βρείτε εδώ: https://www.royalacademy.org.uk/exhibition/herzog-and-de-meuron
--------
**Photo OAKA : Screenshots από το site του Santiago Calatrava: https://calatrava.com/projects/olympic-sports-complex-athens.html
**Photo: A. KATSIOULA
Comments