top of page

Η άλλη άκρη του κόσμου, η Αυστραλία των αγώνων

Writer's picture: Agni KatsioulaAgni Katsioula

Updated: Apr 30, 2023

“A Year in Art - Australia 1992”: Γη μακρινή, χώρα πειρασμός με 65.000 χρόνια ιστορίας. Αποικιοκρατία, αδικίες, ανισότητα, διεκδικήσεις και μετα-αποικιακές ιστορίες, σε καμβάδες, φωτογραφίες και βίντεο, στις γκαλερί της Tate Modern

Ακούστε το podcast στο Spotify κάνοντας κλικ επάνω, ή στο podcasters κάτω

Δείτε το videocast στο YouTube κάνοντας κλικ κάτω

----------------

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Η μικρότερη Ήπειρος του κόσμου μας, η έκτη μεγαλύτερη χώρα σε έκταση του πλανήτη μας που διεκδίκησε για την Μεγάλη Βρετανία ο θαλασσοπόρος James Cook (Τζέιμς Κουκ) μόλις στα 1770. Μια άλλη πλευρά της ιστορίας όμως παρουσιάζεται στην πρωτοποριακή Πινακοθήκη του Λονδίνου σε μια μεγάλη έκθεση που διερευνά με σύγχρονα εικαστικά μέσα την 200 χρόνων μάχη για τα δικαιώματα γης των ιθαγενών κατοίκων, των Αβορίγινων και των νησιωτών των Τόρες της απέραντης χώρας.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Η παρουσίαση λαμβάνει ως σημείο εκκίνησης την απόφαση-ορόσημο του Ανωτάτου Δικαστηρίου του 1992 υπέρ του ακτιβιστή για τα δικαιώματα της γης από το νησί Torres Strait, Edward Koiki Mabo, η οποία ανέτρεψε το terra nullius (που σημαίνει «γη που δεν ανήκει σε κανέναν»), το δόγμα δηλαδή βάσει του οποίου οι Βρετανοί δικαιολογούσαν τον αποικισμό της γης που τώρα είναι γνωστή ως Αυστραλία. Η Tate αναγνωρίζοντας και αποδίδοντας σεβασμό στους Παραδοσιακούς Ιδιοκτήτες της Χώρας σε ολόκληρη την Αυστραλία, διερευνά πώς οι καλλιτέχνες έχουν αναγνωρίσει τη συνεχιζόμενη σχέση των Αβορίγινων και των νησιωτών των Torres Strait με τα εδάφη τους, καθώς και τον συνεχή αντίκτυπο του αποικισμού και την πολυπλοκότητα της εκπροσώπησης των ιθαγενών στην αυστραλιανή κοινωνία σήμερα. Τα έργα ορόσημα αφηγούνται πολιτικές εντάσεις και απεικονίζουν πώς οι αρχαιότεροι ζωντανοί πολιτισμοί στον κόσμο, επιβεβαιώνουν τη σύνδεση με τη χώρα στη σύγχρονη τέχνη σήμερα. Μια συγκλονιστική παρουσίαση με οδυνηρές καταστάσεις, ιστορίες αφύπνισης, διεκδικήσεων, κοινωνικής δικαιοσύνης, με πολιτικές αναφορές και ηχηρά μηνύματα


Πάντα είχα την Αυστραλία στο μυαλό μου σαν ένα τόπο που παίρνει μακριά καταστάσεις και ανθρώπους. Έναν χώρο αναφοράς για πράγματα που έφυγαν ή φεύγουν από την καθημερινότητα, από την ζωή, και προτιμάς να τα τοποθετείς σε ένα μακρινό τόπο μέχρι να σταματήσει η απώλεια να σε στοιχειώνει, να σταματήσεις να πληγώνεσαι, να τα σκέφτεσαι συνεχώς, κάθε αυγή που ξυπνάς, κάθε δείλι που μελαγχολείς, κάθε βράδυ που νοσταλγείς.

Αυστραλία. Photo: Wix.com

Έτσι είναι οι σχέσεις και τα συναισθήματα! Πληγωνόμαστε -και πληγώνουμε ίσως- αυτούς που αγαπάμε πραγματικά! Κάποιος -ή κάτι- με τον οποίον θα δεθούμε συναισθηματικά θα μας πληγώσει, πολύ περισσότερο από οτιδήποτε άλλο και η απώλεια φυσική ή συναισθηματική κάποιες φορές είναι μια μη διαχειρίσιμη συναισθηματικά κατάσταση.

Όταν ήμουν παιδί, Δημοτικό πήγαινα, στο διπλανό σπίτι, ζούσε η κυρία Ευθυμία, μια δυναμική, εργαζόμενη σε δική της επιχείρηση εστίασης γυναίκα, που είχε χάσει νωρίς τον σύζυγό της. Κοινωνική, έξω καρδιά που λέμε, αγαπητή σε όλους, στη γειτονιά, στην πόλη, στους συγγενείς, με κατανόηση για το πολυπληθές προσωπικό της στη δουλειά, έδινε σε όλους γύρω της ότι είχε και δεν είχε, σε συναίσθημα και υλικά αγαθά.

Photo: Wix.com

Αυτή η χαρούμενη ύπαρξη, είχε έναν μοναχογιό τον Κώστα, που ενηλικιώθηκε χωρίς να του λείψει τίποτα απολύτως, πλουσιοπάροχα σε σχέση με τα άλλα παιδιά της ηλικίας του και πάντα υπήρχε μια πολύ καλή σχέση κατανόησης μεταξύ μάνας και παιδιού, καθώς δεμένοι ακουμπούσαν ο ένας στον άλλον.

Σπούδαζε στο Πολυτεχνείο εκείνος και είχε σχέση με μια “καλή κοπέλα” έτσι λεγόταν ανάμεσα στα γέλια, στο απογευματινό καφεδάκι από τις φίλες που μαζεύονταν στο σπίτι τους, όπως πέρναγαν οι φωνές στον ακάλυπτο. Προσδοκούσε και φρόντιζε η Ευθυμία να μην έχει δυσκολίες στη ζωή το παιδάκι της και μαζί και η κοπέλα του που η Ευθυμία αποκαλούσε κι αυτήν παιδί της.

Και ξαφνικά μια μέρα ο Κώστας εξαφανίστηκε από τις ζωές μας. Μέσα σε μια εβδομάδα χώρισε με την κοπέλα του, έβγαλε ναυτικό φυλλάδιο και έφυγε στα καράβια. Σχεδόν δεν το ανακοίνωσε στην Ευθυμία, την μάνα, απλά έφυγε! Ναι φυγή! Έκανε μια επιλογή έτσι χωρίς να νοιαστεί για τίποτε άλλο...

Πάλεψε εκείνη με την κατάθλιψη, εξαφανίστηκε, δεν μπορούσε να τον δει, δεν μπορούσε καν να του μιλήσει πια! Σταμάτησε το γέλιο της, σταμάτησε να πάει στη δουλειά της, σταμάτησε να βγαίνει, κύλισαν έτσι σχεδόν δύο χρόνια… Και τότε άρχισε σιγά-σιγά να ανοίγει την εξώθυρα του σπιτιού της και να περιμένει τον ταχυδρόμο, ο Κώστας αποφάσισε και εγκαταστάθηκε στην μακρινή... Αυστραλία!

Photo: Wix.com

Απάλυνε ο πόνος της, μπορεί να μην τον έβλεπε τον Κώστα, να του μιλούσε ελάχιστα στο τηλέφωνο, αλλά πια ήξερε μέσα της πως ζούσε στην μακρινή χώρα της ελπίδας και τα μεγάλα υγρά μάτια της κάπως σαν να στέγνωσαν… Πέρασαν τα χρόνια, άρχισε να πάει ξανά στη δουλειά της, όχι με την ίδια όρεξη, κάποια φίλη που και που περνούσε το κατώφλι της για καφεδάκι, ατελείωτες οι κουβέντες με την μαμά μου στα διπλανά μπαλκόνια που χώριζε ένα μικρό πεζουλάκι, αλλά τώρα ο μοναχογιός της, το παιδάκι της ήξερε, ήταν στην Αυστραλία.

Πέρασαν τα χρόνια, ήρθε η εφηβεία μου, ερωτικά σκιρτήματα, απώλειες αγαπημένων, αλλαγές στη ζωή και κάποιες οδυνηρές αξεπέραστες καταστάσεις, αλλά η σοφία της μαμάς μου ήταν η παραίνεση, πως τα πράγματα και οι καταστάσεις που μας πληγώνουν “φεύγουν και πάνε μακριά” στην… Αυστραλία μέχρι ψύχραιμα να μπορέσουμε να τα διαχειριστούμε μέσα μας. Μου έλεγε...”σκέψου σαν παράδειγμα την Ευθυμία, πληγώθηκε, αλλά ο γιος της είναι στην Αυστραλία”

Photo: Wix.com

Έτσι κύλησαν τα χρόνια με αυτά και με εκείνα με αυτούς κι αυτά που “χάθηκαν” από δίπλα μου κι από κοντά μου, να πηγαίνουν στην “Αυστραλία”… Χρόνια ψυχανάλυση, πάλη και η “Αυστραλία” ήταν πάντα εκεί...

Και ναι περνούν οι μέρες, οι μήνες, τα χρόνια και να έρχεται ο καιρός, ο χρόνος που λένε πως ίσως τα γιατρεύει όλα! Ξεθωριάζουν λίγο οι μορφές, στρογγυλεύουν οι αιχμές και αυτά ή αυτοί που “έφυγαν” ακόμα και αυτοί που σε πληγώνουν να έχουν “ταξιδέψει” πια, να είναι λοιπόν... “εγκατεστημένοι” στην μακρινή χώρα, εκεί που δεν μπορείς να πας, να ταξιδέψεις κι εσύ, που δεν μπορούν να σου τηλεφωνήσουν βρε αδερφέ, να επικοινωνήσετε με την διαφορά ώρας και εποχών. Αφού… Αφού είναι στην άλλη άκρη της γης, στην Αυστραλία!

Αυστραλία. Photo: Wix.com

Ααααχ… η Αυστραλία! Η μικρότερη Ήπειρος του κόσμου μας, η έκτη μεγαλύτερη χώρα σε έκταση του πλανήτη μας. Το τεράστιο, το μεγαλύτερο νησί του πλανήτη, που αποκολλήθηκε μάγμα στο φλοιό της γης και ακόμα πλέει στις νότιες θάλασσες των κοραλλιών από την αρχή του κόσμου μας με πλούσια εδάφη και βαθιά ιστορία. Είναι μία από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου και κατέλαβε το 2021 την πέμπτη θέση μεταξύ 191 κρατών στον δείκτη ανθρώπινης ανάπτυξης. Η χώρα αυτή, έχει μια υπερσύγχρονη οικονομία υπηρεσιών και τριτογενούς τομέα και σημαντικά αποθέματα πρώτων υλών.

Βρίσκεται στην άκρη του Ειρηνικού, λοιπόν, κάτω στο Νότιο Ημισφαίριο, είναι αραιοκατοικημένη, με υπέροχο κλίμα και εξαιρετικά πλούσια πανίδα και χλωρίδα. Η ύπαρξη ανθρώπων στην Αυστραλιανή ήπειρο εκτιμάται ότι άρχισε πριν από 50.000 χρόνια με τους ιθαγενείς Αβορίγινες και τους νησιώτες των Τόρες.

Αβορίγινας (επάνω), Αυστραλία. Photo: Wix.com

Οι Ευρωπαίοι ήρθαν στη χώρα πρόσφατα ιστορικά. Πρώτοι οι Ολλανδοί χαρτογράφησαν ολόκληρη τη δυτική και βόρεια ακτογραμμή και την ονόμασαν «Νέα Ολλανδία» κατά τη διάρκεια του 17ου αιώνα, αλλά δεν προσπάθησαν να την αποικήσουν παρόλο που συνεχώς ολλανδικά πληρώματα χαρτογράφησαν και αλλά τμήματα της αχανούς Ηπείρου. Το 1770 ο Άγγλος εξερευνητής, θαλασσοπόρος, χαρτογράφος και κάπτεν του βρετανικού βασιλικού ναυτικού James Cook (Τζέιμς Κουκ) χαρτογράφησε την Ανατολική Ακτή και διεκδίκησε ολόκληρη τη χώρα για την Μεγάλη Βρετανία.

Το 1783 η βρετανική κυβέρνηση έστειλε στόλο για να δημιουργήσει μια “ποινική αποικία” στη Νέα Νότια Ουαλία. Κατασκεύασαν στρατόπεδο και ύψωσαν την βρετανική σημαία στον κόλπο του Σίδνεϊ τις 26 Ιανουαρίου 1788, ημερομηνία η οποία θεωρείται εθνική γιορτή της Αυστραλίας. Στην περιοχή της Βικτόρια και τη Δυτική Αυστραλία επίσης ιδρύθηκαν ελεύθερες αποικίες, αλλά αργότερα δέχτηκαν τη μεταφορά καταδίκων από την μεγάλη Βρετανία.

Αυστραλία. Photo: Wix.com

Σήμερα η Κοινοπολιτεία της Αυστραλίας όπως είναι το επίσημο όνομά της, είναι ομοσπονδιακό κράτος με συνταγματική Μοναρχία, που ανήκει στη Βρετανική Κοινοπολιτεία.

Εκείνη την εποχή του αποικισμού από τους Βρετανούς, ο ιθαγενής πληθυσμός της χώρας, εκτιμάται ότι αριθμούσε ανάμεσα στις 750.000 έως και 1.000.000 κατοίκους. Ο όρος «Ιθαγενής Αυστραλός» περιλαμβάνει τόσο τους Αβορίγινες όσο και τους κατοίκους των νησιών του Torres Strait. Οι νησιώτες του Στενού Τόρες είναι οι αυτόχθονες πληθυσμοί από τα νησιά μεταξύ της άκρης της χερσονήσου του Κέιπ Γιορκ και της Παπούα Νέας Γουινέας και είναι κυρίως μελανησιακής καταγωγής. Οι αυτόχθονες αποδεκατίστηκαν τα επόμενα χρόνια κυρίως λόγω λοιμωδών νοσημάτων που έφεραν οι άποικοι, καθώς και σφοδρών πολεμικών συγκρούσεων.

Νησιώτες Torres, Αυστραλία. Photo: Wix.com

Σήμερα όμως, η σημαία των Αβορίγινων όσο και η σημαία των νησιών του Torres Strait κυματίζουν παράλληλα με την εθνική σημαία της Αυστραλίας για να αναγνωρίσουν αυτούς τους ξεχωριστούς αυτόχθονες πληθυσμούς και προς ένδειξη σεβασμού απέναντί τους. Αυτό όμως επήλθε μέσα από αγώνες κατά της αποικιοκρατίας και δυστυχώς αιματοχυσία.

Γη μακρινή, χώρα εύφορη, πραγματικός πειρασμός με 65.000 χρόνια βαθιάς ιστορίας. Αυτή την εποχή μάλιστα, μια άλλη πλευρά της σύγχρονης ιστορίας της Αυστραλίας παρουσιάζεται στην πρωτοποριακή Πινακοθήκη Tate Modern του Λονδίνου σε μια μεγάλη έκθεση με τίτλο “A Year in Art: Australia 1992”.

Η είσοδος της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Με περισσότερα από 25 έργα Αυστραλιανών καλλιτεχνών, πολλά από τα οποία παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο Ηνωμένο Βασίλειο, έρχεται για να διερευνήσει με σύγχρονα εικαστικά μέσα, την μάχη τα 200 τελευταία χρόνια των ιθαγενών κατοίκων, δηλαδή των Αβορίγινων και των νησιωτών των Τόρες σχετικά με τα δικαιώματα κατοχής γης και τις συνεχιζόμενες άδικες παρακαταθήκες που άφησε η αποικιοκρατία.

Άποψη της έκθεσης με προειδοποίηση για το περιεχόμενό της. Photo: A.KATSIOULA

Μέσα από ζωγραφικά έργα, καμβάδες, φωτογραφίες και βίντεο, απλωμένα στις γκαλερί της πινακοθήκης στο Bankside στην καρδιά της βρετανικής πρωτεύουσας, η παρουσίαση επικεντρώνει την προσοχή του κοινού στην ίδρυση αλλά και στην ίδια την ύπαρξη της απέραντης χώρας. Η παρουσίαση είναι ένα χωροχρονικό ταξίδι στις αδικίες και τις παραβιάσεις δικαιωμάτων που διαπράχθηκαν κατά των πληθυσμών των Αβορίγινων και των νησιωτών του στενού Torres.

Οι φωνές διαμαρτυρίας των Αβορίγινων στέκονται απέναντι στα κυβερνητικά διατάγματα και τους αποικιακούς βομβαρδισμούς, σχηματίζοντας μια παραστατική βεντάλια της ανισότητας στην απέραντη, πλούσια χώρα.

Η έκθεση λαμβάνει ως σημείο εκκίνησης το 1992 που αναφέρεται και στον τίτλο, δηλαδή τον χρόνο που εκδόθηκε η “απόφαση Mabo”, μια απόφαση-ορόσημο του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Αυστραλίας. Ήταν μια συγκλονιστική νομική νίκη για τον αγωνιστή των Αβορίγινων Eddie Koko Mabo, ο οποίος ήταν ο κύριος ενάγων σε μια 10ετή δικαστική υπόθεση για να μπορέσει να αναγνωριστεί η ιδιοκτησία του λαού του στο Mer Island.

Δυστυχώς, ο Mabo πέθανε πέντε μήνες πριν εκδοθεί η απόφαση η οποία ανέτρεψε το terra nullius (που σημαίνει «γη που δεν ανήκει σε κανέναν»), το δόγμα δηλαδή βάσει του οποίου οι Βρετανοί δικαιολογούσαν τον αποικισμό της γης.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Η πολυπλοκότητα και η πλούσια ποικιλομορφία των Αβορίγινων και Torres Strait εξηγείται παραστατικά στο έργο “AIATSIS Map of Indigenous Australia (1996) του David R. Horton, κατά την είσοδό μας στην εκπληκτική έκθεση.

Η αριστουργηματική παρουσίαση που γίνεται στην Tate επιδιώκει να εμπλουτίσει τις γνώσεις, και να εμβαθύνει την κατανόηση των επισκεπτών σε θέματα γύρω από τα δικαιώματα της ιδιοκτησίας γης των κατοίκων των Πρώτων Εθνών της Χώρας στην Αυστραλία. Σίγουρα δεν προτείνει διορθωτικά μέτρα και φυσικά δεν δικαιολογεί την βία και τις δικαιολογίες της αποικιοκρατικής εξουσίας.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Οι αντιθέσεις προβάλλονται χαρακτηριστικά. Το τεράστιο και θορυβώδες έργο “The Founding of Australia 1788” (1937) του Βρετανού ζωγράφου Algernon Talmage, εξυμνεί την άφιξη του Βασιλικού Ναυτικού στην Αυστραλία, και τοποθετείται απέναντι από το Possession Island (Abstraction) (1991) του Gordon Bennett (1955-2014) στο οποίο ένας Αβορίγινας άνδρας έχει “προσαρμοστεί” κάτω από χρωματικά μπλοκ που αντιπροσωπεύουν τα χρώματα στη σημαία των Αβορίγινων ενώ δίπλα του στέκει ο θαλασσοπόρος Κάπτεν Κουκ.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Αυτές είναι δύο αντικρουόμενες αποτυπώσεις στέκουν η μία απέναντι στην άλλη με το έργο του Bennett σίγουρα να κυριαρχεί. Τα χρωματικά μπλοκ, αυτά τα άναρχα τετράγωνα τα βλέπουμε και σε άλλα έργα του εικαστικού δημιουργού. Αντιπροσωπεύουν ποικιλοτρόπως την καταστροφή, την αγνότητα και ένα είδος διαφυγής θα μπορούσαμε να πούμε. Ίσως πάλι και να αντιπροσωπεύει έναν εναλλακτικό κόσμο, έναν κόσμο με περισσότερη ισότητα.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Κοινωνικές και περιβαλλοντικές αδικίες λοιπόν που ίσως ο περισσότερος κόσμος αγνοεί άλλα στην καρδιά της έκθεσης βρίσκεται το έργο μιας καλλιτέχνιδας που τραβάει το ενδιαφέρον του κοινού. Η Tracey Moffatt (1960), διάσημη αυστραλιανή με ιθαγενείς ρίζες που μπορεί και χρησιμοποιεί την φωτογραφία και το βίντεο στη δουλειά της συνταρακτικά!

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Η φωτογραφική της σειρά «Up in the Sky 1997» -εκπροσώπησαν την Αυστραλία στην Μπιενάλε της Βενετίας 2017- παρουσιάζεται στην έκθεση και απεικονίζει μια πόλη στο Outback. Η σειρά ψιθυρίζει κυριολεκτικά στην ψυχή μας μια κρυφή αφήγηση που η Moffatt εξηγεί με δικά της λόγια πως: «υπάρχει μια ιστορία, αλλά ... δεν υπάρχει μια παραδοσιακή αρχή, μέση και τέλος». Οι φωτογραφίες της προβάλλουν σκηνές με αντίθετα συναισθήματα, βία, απομόνωση και απόγνωση που αντιπαρατίθενται με χαρά, φως και ειλικρίνεια.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Ανάμεσά τους και μια φωτογραφία που στην αρχή φαίνεται αθώα και αγαπησιάρικη, αλλά μετά από μεγαλύτερη προσοχή και περισσότερη σκέψη αποκαλύπτεται ένα από τα κρυφά τραύματα της χώρας. Η φωτογραφία απεικονίζει ένα μωρό Αβορίγινων στα χέρια μιας “λευκής”, σε μια πόλη κυρίως λευκών ανθρώπων, με τρομακτικές καλόγριες να στέκουν έξω από το παράθυρο, στο βάθος σαν αρπακτικά.

Μια ανατριχιαστική φωτογραφία που αντικατοπτρίζει τη σωματική και ψυχολογική βλάβη που υπέστησαν οι Stolen Generations, οι “κλεμμένες γενιές”.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Από τη δεκαετία του 1910 έως τη δεκαετία του 1970, οι αυστραλιανές κυβερνητικές υπηρεσίες απομάκρυναν βίαια παιδιά από τις οικογένειες των Αβορίγινων και των Νησιωτών του Στενού Τόρες που δόθηκαν σε “λευκούς” αποίκους με την δικαιολογία που βασίστηκε σε πολιτικές αφομοίωσης, υποστηρίζοντας ότι η ζωή των παιδιών των αυτόχθονων ανθρώπων θα βελτιωνόταν εάν γίνονταν μέρος της “λευκής” κοινωνίας. Απάνθρωπο και ανατριχιαστικό πραγματικά!

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Ακριβώς δίπλα το μυαλό σταματά μπρος στη συλλογή χαρακτικών της Judy Watson: “a prepoderance of aboriginal blood” (2005). Κάθε εκτύπωση είναι ένα ντοκουμέντο καθώς παρουσιάζει ένα επιλεγμένο απόσπασμα βουτηγμένο σε “αιματηρό” μελάνι. Κάθε εκτύπωση λέει μια διαφορετική φρικτή ιστορία: τον προσδιορισμό της «ράτσας» ενός ατόμου, από το αίμα που ρέει στις φλέβες του – μισή κάστα, τεταρτημόριο, οκτώ μερών – καθώς η γραφειοκρατία αποφασίζει ποιος είναι αρκετά “λευκός” για να ψηφίσει.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Ο ρατσισμός στο μεγαλείο του. Συγκλονισμός καθώς αντιλαμβάνεσαι πως οι αυτόχθονες Αυστραλοί δεν είχαν δικαίωμα ψήφου στο Κουίνσλαντ μέχρι το 1965, πρόσφατα.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Ξεχωρίζουν μέσα στις υπεροχες αίθουσες της Tate οι Αβορίγινες καλλιτέχνες, η Emily Kame Kngwarreye (1910-1996) και ο Dale Harding (1982). Το έργο της Kngwarreye “Untitled (Alhalkere)”, (1989) διερευνά τη σχέση μεταξύ ανθρώπων και γης. Ο κόσμος γύρω της είναι ένα πλέγμα ιστορίας, καταγωγής, κοινωνικών δεσμών και περιβαλλοντικής ισορροπίας.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Η δημιουργός υπήρξε ανώτερο μέλος της φυλής Anmatyerre και ανώτερος θεματοφύλακας πολιτιστικών χώρων στη χώρα της στο “Alhalkere”, οι δαιδαλώδεις, γήινες κουκκίδες της είναι ένας διαρκής φόρος τιμής στην πολυεπίπεδη κληρονομιά της.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Ο πίνακας βρίσκεται σε απέναντι από το “The Leap/Watershed” (2017) του Harding, φτιαγμένο από χρωματιστή ώχρα από τη χώρα των Ghungalu και Garingbal, που διαχέει ο καλλιτέχνης σαν να παίρνει ο καμβάς ζωή από την προπατορική γη. Αυτά τα καφέ και κόκκινα κοσμήματα είναι ένα απτό κομμάτι της αυστραλιανής τοπογραφίας.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Οι πίνακες σε μέγεθος τοίχου της Helen Johnson (1979) επαναλαμβάνουν παραστατικά αυτό που είναι ήδη γνωστό: ότι οι Βρετανοί εισήγαγαν σε τούτον τον παραδεισένιο τόπο την ευλογιά και τα επιβλαβή για την φύση κουνέλια στην Αυστραλία.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Το έργο της “Bad Debt” (2016) τοποθετεί ζώα και φυτά εισβολείς σε έναν χάρτη της Καμπέρας, της πρωτεύουσας της Αυστραλίας. Τα κουνέλια και οι αλεπούδες, που εισήγαγε η αυστραλιανή κυβέρνηση έφεραν καταστροφικές περιβαλλοντικές συνέπειες στη χώρα και εδώ εμφανίζονται σαν σε ένα μεγάλο παράξενο κολάζ στα σχέδια της πόλης.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Το τελευταίο έργο είναι μια εκπληκτική εγκατάσταση βίντεο τεσσάρων οθονών από τον Vernon Ah Kee (1967), η οποία δεν αφηγείται απλώς την ιστορία του θανάτου ενός μαύρου στα χέρια της λευκής αστυνομίας στο Palm Island, αλλά κυριολεκτικά μας τοποθετεί μέσα στην εποχή και την δράση με πλάνα ταραχών, διαμαρτυριών, το κάψιμο ενός σπιτιού, οι κυβερνητικές δηλώσεις, ακόμη και η άφιξη εφεδρικών δυνάμεων με το ελικόπτερο από την ενδοχώρα να ίπταται απειλητικά πάνω μας.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Περιγράφονται τα γεγονότα το 2004 που ακολούθησαν μετά τον θάνατο του Mulrunji Doomadgee, ενός αυτόχθονα Αυστραλού πολίτη που πεθαίνει μέσα σε λίγα λεπτά από τη σύλληψή του επειδή έβρισε έναν αστυνομικό. Η υπόθεση ακόμα και σήμερα βρίσκεται σε εξέλιξη, δεν έχει τελειώσει τίποτα.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Το εκπληκτικό βίντεο που λουπάρει με πραγματικό ήχο και εικόνα, δίνει και περιγράφει ολόκληρη την κρίση της αστικής και φυλετικής αδικίας σε ένα τμήμα της αυστραλιανής γης τον 21ο αιώνα, λίγα μόλις χρόνια πριν. Είναι εκπληκτικό το φυσικό περιβάλλον, πράσινο, κήποι, χρώματα, το γαλάζιο της θάλασσας που τυλίγει τον παραδεισένιο τόπο που καλύπτεται από μαύρο καπνό, κλαγγές και κρατική καταστολή.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Πολλά από τα προβεβλημένα έργα αποκτήθηκαν από κοινού από την Tate και το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Αυστραλίας (Museum of Contemporary Art Australia) μέσω μιας καινοτόμου συνεργασίας. Ανάμεσα τους και αυτά που θαυμάζουμε στην έκθεση. Υπάρχει το “Buluwana, Female Ancestor”, 1989. Είναι ένας πίνακας ζωγραφικής με γήινες χρωστικές πάνω σε φλοιό ευκαλύπτου από τον αυτόχθονα Αυστραλό ζωγράφο John Mawurndjul (1952). Ο πίνακας απεικονίζει ένα ψηλό, ακανόνιστο τοπογραφικό πορτρέτο της Buluwana.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Επίσης μια προβολή της παράστασης “Jabiluka U02”, (1979) της Bonita Ely (1946), ένας προβληματισμός για το περιβάλλον. Καταγράφει τις ανησυχίες για την εξόρυξη φυσικών πόρων. Το έργο της επικεντρώνεται στις διαμαρτυρίες των ανθρώπων στη Mirrar, -που είναι οι παραδοσιακοί ιδιοκτήτες της Jabiluka-, ενάντια στα σχέδια εξόρυξης ουρανίου στην πεδιάδα Kimberley στη Βόρεια Επικράτεια της χώρας.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Σίγουρα πρόκειται για μια έντονα πολιτική έκθεση και παρουσίαση που μας μεταφέρει βαθιά και άμεσα στη γη, τις φυλές, και την ιστορία τους.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

H πρωτοποριακή Πινακοθήκη Tate, αναγνωρίζοντας και αποδίδοντας σεβασμό στους Παραδοσιακούς Ιδιοκτήτες της Χώρας σε ολόκληρη την Αυστραλία, με την έκθεση «A Year in Art: Australia 1992», καταφέρνει να μας καταδείξει τον τρόπο που οι σύγχρονοι καλλιτέχνες με τα υπέροχα έργα τους, έχουν αναγνωρίσει τη συνεχιζόμενη σχέση των Αβορίγινων και των νησιωτών των Torres Strait με τα εδάφη τους, καθώς και τον συνεχή αντίκτυπο του αποικισμού των Βρετανών καθώς και την πολυπλοκότητα της εκπροσώπησης των ιθαγενών στην αυστραλιανή κοινωνία σήμερα.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Τα έργα ορόσημα αφηγούνται παραστατικά τις πολιτικές εντάσεις και απεικονίζουν πώς οι αρχαιότεροι ζωντανοί πολιτισμοί στον κόσμο, επιβεβαιώνουν τη σύνδεση με τη χώρα στη σύγχρονη τέχνη σήμερα. Η έκθεση αντικατοπτρίζει τη μακρά ιστορία της ηπείρου, αναδεικνύοντας τον πλούτο των μακροβιότερων πολιτισμών στον κόσμο. Πρόκειται και παρακολουθούμε μια συγκλονιστική ιστορία αποικιοκρατίας, αφύπνισης, διεκδικήσεων, αγώνων για ισότητα και κοινωνική δικαιοσύνη, πάντα με πολιτικές αναφορές και ηχηρά μηνύματα.

Άποψη της έκθεσης. Photo: A.KATSIOULA

Αυστραλία, Australia, λοιπόν, όνομα που προέρχεται από το λατινικό australis, που σημαίνει «νότιος», γιατί αν και οι αυτόχθονες Αυστραλοί ζούσαν εδώ για χιλιάδες χρόνια, για τους Ευρωπαίους ήταν η «Terra Australis Incognita», δηλαδή η μεγάλη άγνωστη γη στο νότο. Μια γη μακρινή, εκεί στην άλλη άκρη του κόσμου μας…

-------

**Πληροφορίες για την έκθεση «A Year in Art: Australia 1992», στην Tate Modern μπορείτε να βρείτε εδώ: https://www.tate.org.uk/whats-on/tate-modern/year-art-australia-1992

----------------------

** Photo: A.KATSIOULA , από την έκθεση «A Year in Art: Australia 1992», στην Tate Modern του Λονδίνου

Recent Posts

See All

留言


bottom of page