top of page
Writer's pictureAgni Katsioula

Το παιδί θαύμα του πρωτόγονου νεο-εξπρεσιονισμού

Updated: Aug 11, 2023

Jean-Michel Basquiat / Ζαν-Μισέλ Μπασκιά: Νέος, όμορφος, χαρισματικός, παραγωγικός, αντισυμβατικός, πρωτοπόρος που έσβησε στα 27του χρόνια

-------------

Δείτε το videocast στο YouTube κάνοντας κλικ επάνω

Ακούστε το podcast στο Spotify κάνοντας κλικ επάνω, ή στο podcasters κάτω

-------------

Jean-Michel Basquiat, Self Portrait, 1984. Private collection.. Credit: © The Estate of Jean-Michel Basquiat. Licensed by Artestar, New York.

Μοναδικό ταλέντο, το παιδί θαύμα του πρωτόγονου νεο-εξπρεσιονισμού δεν σπούδασε επίσημα ποτέ τέχνη. Εγκατέλειψε το σχολείο για να σχεδιάζει γκράφιτι στο μετρό της Νέας Υόρκης και έγινε ένας από τους διασημότερους ζωγράφους της δεκαετίας του '80, που όμως χάθηκε νωρίς από ηρωίνη. Μπορεί τα έργα του να ταξιδεύουν σε πρωτοποριακές γκαλερί φτάνοντας σε αστρονομικές τιμές αγοράς όμως με τις ανατρεπτικές εικόνες του, την επαναστατική οπτική του και τις δημιουργικές κραυγές του καταφέρνει να μας καθηλώνει. Εμπνέει νέους καλλιτέχνες στην κουλτούρα της τέχνης του δρόμου, των γκράφιτι, των mural, πάντα προκλητικά και προβοκατόρικα, επηρεάζοντας το μεταγκράφιτι χιπ-χοπ μέλλον μας. Θυμόμαστε δύο καθηλωτικές εκθέσεις που μίλησαν στην καρδιά μας, «Basquiat: Boom for Real» στην Barbican Art Gallery του Λονδίνου (2017) και «Writing the Future - Basquiat and the Hip-Hop Generation», στο Μουσείο Καλών Τεχνών στη Βοστόνη (2020)

Banksy Barbican
Η δημιουργία του Banksy έξω από το Barbican για τον Basquiat. Photo: A.KATSIOULA

«Το πορτρέτο του Μπασκιά που υποδέχεται η Μητροπολιτική αστυνομία – μια (ανεπίσημη) συνεργασία με το νέο σόου του Basquiat».

Ενα μεγάλο γκράφιτι, που δημιούργησε ο αριστουργηματικός Banksy το 2017 με αυτόν ακριβώς τον επεξηγηματικό τίτλο απολαμβάνουμε ακόμα και σήμερα στο δρόμο κάτω από την γέφυρα που βγάζει στο κέντρο πολιτισμού Barbican στο Σιτι του Λονδίνου.Είναι εμπνευσμένο από το “Boy and Dog in a Johnnypump”, (1982) του Basquiat – ένα από τα πιο διάσημα έργα τέχνης του – και έγινε μέσα σε ένα βράδυ από τον μυστηριώδη καταγγελτικό ακτιβιστή καλλιτέχνη όταν η μεγάλη έκθεση «Boom for Real» αφιερωμένη στον μεγάλο Αμερικανό καλλιτέχνη ξεκινούσε δυναμικά.

Απεικονίζει αστυνομικούς να ψάχνουν και να ανακρίνουν τη φιγούρα του αγοριού καθώς ο σκύλος του κοιτάζει. Είναι ίσως ένα σχόλιο πώς θα αντιμετωπιζόταν ο καλλιτέχνης του δρόμου Basquiat, ο οποίος ήταν ένας από τους πρώτους διάσημους μαύρους Αμερικανούς καλλιτέχνες, αν αν δημιουργούσε ακόμα σήμερα τέχνη, δεδομένου ότι οι μαύροι εξακολουθούν να είναι πιθανότεροι στόχοι δίωξης από τους λευκούς.

Υπάρχει και μια δεύτερη τοιχογραφία, η οποία πιθανώς και να είναι ειρωνική ως προς την έκθεση, καθώς ο Basquiat ήταν αρχικά ελεύθερος καλλιτέχνης γκράφιτι. Είναι μια ρόδα λούνα παρκ με ανθρώπους να κάνουν ουρές σε έναν κιόσκι εισιτηρίων. Διακρίνονται μοτίβα κορώνας, κοινά με αυτά που σχεδίαζε ο Basquiat, που αντικαθιστούν τα επιβατικά οχήματα του τροχού που γυρίζει.

Και οι δύο εικόνες επιβεβαιώθηκαν ως γνήσιες στον λογαριασμό του καλλιτέχνη στο Instagram. Πάντα ο Banksy καταφέρνει με πολιτικές αιχμές αλλά και εκπληκτικά έργα να στοχεύει ακριβώς στην καρδιά των γεγονότων και της καθημερινότητάς μας. Δεν θα μπορούσε λοιπόν να μην “τιμήσει” τον άνθρωπο που άλλαξε με την οπτική του την απεικόνιση του κόσμου μας, ζωντανά, αντισυμβατικά, κραυγαλέα. Είναι ο ένας και μοναδικός Jean-Michel Basquiat (Ζαν-Μισέλ Μπασκιά, 1960-1988) που έλαμψε, μεσουράνησε κι έσβησε στα 27του χρόνια.

Νέος, όμορφος, χαρισματικός, παραγωγικός, αντισυμβατικός, ένας μοναδικός πρωτοπόρος που επηρέασε με τις δημιουργίες του τους επόμενους χρόνους. Μια σημαντική και περίπλοκη φιγούρα. Ο μύθος Ζαν-Μισέλ Μπασκιά δεν χρειάζεται πολλές συστάσεις.Σαρωτικός, κραυγάζει ακόμα και σήμερα με την προκλητική, προβοκατόρικη τέχνη του, που σείει τον κόσμο μας και μιλάει κατευθείαν στις καρδιές μας.

Πέθανε σε ηλικία 27 ετών από χρήση ηρωίνης, όμως στην σύντομη ζωή του κατάφερε και άλλαξε με την τέχνη του ολόκληρο το πνευματικό status quo της εποχής στην Νέα Υόρκη των ‘80ς. Καλλιτέχνης γκράφιτι, ζωγράφος, ποιητής, φιλόσοφος, DJ, μουσικός, πρωταγωνιστής, σε λίγο περισσότερο από μια δεκαετία κυριάρχησε σε όλα αυτά με τα οποία ασχολήθηκε και τα άλλαξε όλα.

Αγγιζε δημιουργικά καλλιτεχνικές σφαίρες πυροδοτώντας πνευματικές εκρήξεις και αλυσιδωτές αντιδράσεις, που έφεραν επανάσταση. Με τον αντισυμβατικό πρωτόγονο νεο-εξπρεσιονισμό του μεταμόρφωσε την τέχνη όπως παραδοσιακά την ξέραμε μέχρι τότε, οδηγώντας την σε νέους επαναστατικούς δρόμους με όλους τους φίλους και τους «συναδέλφους» του από τις γειτονιές των αφροαμερικανών και των λατινόφωνων.

Jean-Michel Basquiat, Untitled, 1982. Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam. Credit: © The Estate of Jean-Michel Basquiat. Licensed by Artestar, New York. Courtesy Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam. Photo: Studio Tromp, Rotterdam

Με την λαμπρή παρουσία του κατάφερε να σπάσει τα κρατούντα στεγανά και περνώντας θριαμβευτής και υπερθετικά παραγωγικός μέσα από τα τέλη της δεκαετίας του εβδομήντα και τη δεκαετία του ογδόντα, άγγιξε την αντισυμβατική καινοτομία, ανανεώνοντας την καλλιτεχνική έμπνευση και φαντασία. Ενα παιδί θαύμα με «ηχηρή» παρόρμηση και αγριότητα να αναδύεται σε κάθε δημιουργία του, που ταξιδεύουν σήμερα σε όλες τις πρωτοποριακές γκαλερί φτάνοντας σε αστρονομικές τιμές αγοράς, καθιστώντας τον ως έναν από τους πιο ακριβούς καλλιτέχνες του κόσμου.

Γεννήθηκε στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης από πατέρα με καταγωγή από την Αϊτή και μητέρα από το Πουέρτο Ρίκο. Οι γονείς του χώρισαν όταν ήταν 8 χρονών. Τον ίδιο χρόνο ένα αυτοκίνητο τον χτύπησε ενώ έπαιζε μπάσκετ στο δρόμο και πέρασε ένα μήνα στο νοσοκομείο με σπασμένο βραχίονα και σοβαρούς εσωτερικούς τραυματισμούς σε σημείο ώστε να του αφαιρεθεί ο σπλήνας του.

Το δώρο που του έδωσε η μητέρα του τότε, ήταν ένα αντίγραφο της «Ανατομίας του Γκρέι», που έγινε το «εργαλείο» του ώστε να ανακαλύψει την εσωτερική αρχιτεκτονική του σώματός του και τις εξωτερικές γραμμές των συνιστωσών του. Πήγε σε ιδιωτικό σχολείο, και παρόλο που δεν είχε επίσημη καλλιτεχνική εκπαίδευση, με την μητέρα του Matilda (Ματίλντα) συχνάζουν και επισκέπτονται τα μουσεία του Μανχάταν και γίνεται τζούνιορ μέλος στο Brooklyn Museum of Art.

Ανήσυχο πνεύμα και με μεγάλη αντίληψη, σε ηλικία 11 ετών γνωρίζει Γαλλικά, Ισπανικά και Αγγλικά και ασχολείται ενεργά με τον αθλητισμό. Όταν ήταν 13 ετών, η μητέρα του νοσηλεύτηκε σε ψυχιατρικό ίδρυμα και στη συνέχεια πέρασε αρκετό διάστημα με προβλήματα μέσα και έξω από τα ιδρύματα.

Στα 15 του έφυγε από το «διαλυμένο» σπίτι του και παράτησε το σχολείο. Του άρεσε να σχεδιάζει καρτούν εμπνεόμενος από τις ταινίες του Χίτσκοκ. Δίδαξε τον εαυτό του πώς να γίνει καλλιτέχνης στο δρόμο και μαζί με έναν φίλο του φιλοτεχνούν γκράφιτι και αινιγματικά ποιητικά συνθήματα στο Σόχο και την περιοχή της Lower East Side υπογράφοντας με το ψευδώνυμο SAMO©.

Κοιμάται σε παγκάκια και πουλάει κάρτες για να ζει. Αναζητά το όχημα πάνω στο οποίο θα οικοδομήσει την τέχνη του και δανείζεται στοιχεία που τα αναδιαμορφώνει από το πάνκ, την ραπ, την αρχαία αιγυπτιακή ιστορία και την παραδοσιακή αφρικανική τέχνη.

Ευλογημένος από τη φύση με το ταλέντο του βρίσκει γρήγορα την επιτυχία. Το 1980, ήταν ένα έτος έκρηξης. Αστεγοι και «αδέσποτοι» ζούσαν κοινοβιακά και πάντα είχε κάπου να στεγάζει την τέχνη του. Εδειξε την δουλειά του για πρώτη φορά στο ονομαστό Times Square Show και κάνει αίσθηση.

Ο Μπασκιά έγινε σύντομα βασικός συντελεστής στην υπόγεια καλλιτεχνική σκηνή και ερμηνεύει στο πειραματικό συγκρότημα «Gray». Πρωταγωνιστεί στο «New York Beat» (μετονομάστηκε σε Downtown 81) με την Debbie Harry των Blondie και τον αναγνωρίζουμε στο μουσικό βίντεο «Rapture» του συγκροτήματος. Τότε είναι που γνωρίζει και συνεργάζεται με τον ήρωά του Andy Warhol που θα παίξει τον πρωταρχικό ρόλο στην ζωή και την καλλιτεχνική του πορεία.

Jean-Michel Basquiat, King Zulu, 1986. Courtesy Museu d’Art Contemporani de Barcelona. Credit: © The Estate of Jean-Michel Basquiat. Licensed by Artestar, New York. Photo: Gasull Fotografia

Πραγματοποιεί πολλές ατομικές εκθέσεις αλλά και κοινή με τον μέντορά του. Ελκυστική προσωπικότητα, ηφαιστειακό ταλέντο και ένα από τα πιο ενδιαφέροντα πρόσωπα της εποχής χτίζει το μύθο γύρω του. Ζωγραφίζει ασταμάτητα και πάντα περιτριγυρισμένος από ανθρώπους, πίνοντας ακριβό κρασί, με συνοδεία του «Bolero» του Ravel και φορώντας πανάκριβα κοστούμια Armani. Η τέχνη του ήταν το αντίβαρο για τους δαίμονες του γιατί παρέμενε ένα άτομο μοναχικό, εξαιρετικά μοναχικό. Μετά τον θάνατο του Warhol (1987) βυθίστηκε σε μια εσωτερική απομόνωση, καταρρέει, και η κατάθλιψη από την εξάρτησή του από την ηρωίνη τον κατέβαλε εντελώς. Βυθίζεται και στις 12 Αυγούστου 1988 βρέθηκε νεκρός στο στούντιό του στο Μανχάταν από υπερβολική δόση.

Η σύντομη ζωή του Μπασκιά ήταν πάντα γεμάτη παρορμητισμό και έκφραση. Είναι αδιανόητο το ποσό των πληροφοριών που κατάφερε να επεξεργαστεί και να αποτυπώσει. Πρόλαβε σε πολύ λίγο χρόνο να λάμψει και να μεσουρανήσει. Η κληρονομιά του συνεχίζει να εμπνέει τις νέες γενιές για να ανακαλύψουν και να επαναπροσδιορίσουν τη δημιουργική έκφραση, να διασχίσουν τα καλλιτεχνικά όρια και να διαψεύσουν τις πάγιες συμβάσεις τέχνης και κόσμου. Να εξετάσουν και να δημιουργήσουν καλλιτεχνήματα πέρα από όρια και στεγανά και να πετάξουν σε φανταστικά ποιητικά ταξίδια πέρα από την φαντασία.

Ο Μπασκιά δεν δούλευε ποτέ μεμονωμένα. Υπήρξε μέρος μιας ευρύτερης, αυτοδίδακτης, εκτός του κατεστημένου, καλλιτεχνικής κοινότητας στη Νέα Υόρκη. Μιας κοινότητας που βοήθησε στην καλλιέργεια του χιπ χοπ (hip-hop) πολιτισμού, της χιπ-χοπ λαϊκής κουλτούρας. Είναι το καλλιτεχνικό ρεύμα που δειλά σχηματίστηκε στα τέλη της δεκαετίας του 1970 από τους Αφροαμερικανούς και Πορτορικανούς του νότιου Μπρονξ της Νέας Υόρκης, κατέκτησε τον κόσμο στα τέλη της δεκαετίας του 1980, ενώ από τη δεκαετία του 2000 έγινε και παραμένει το πιο δημοφιλές είδος μουσικής σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Ο Μπασκιά έγινε το εμβληματικό, προβεβλημένο πρόσωπο αυτού του μετασχηματιστικού κινήματος στη σύγχρονη αμερικανική τέχνη, αλλά δεν ήταν και ο μόνος.

------------------------------

*Δύο μεγάλες εκθέσεις τα τελευταία χρόνια έφεραν μπροστά στο κοινό την σκέψη, τον ριζοσπαστισμό και την επανάσταση που έφερε ο Μπασκιά και το έργο του. Η πρώτη το φθινόπωρο του 2017 στο Barbican του Λονδίνου και η δεύτερη μαζί με σύγχρονους καλλιτέχνες της χιπ-χοπ κουλτούρας στο Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης (MFA)

Jean-Michel Basquiat, Glenn, 1985. Private collection. Credit: © The Estate of Jean-Michel Basquiat. Licensed by Artestar, New York.

** Στην Barbican Art Gallery λοιπόν, σε έναν από τους κορυφαίους χώρους, που βρίσκεται στο καταπληκτικό Barbican Centre στο Σίτι του Λονδίνου, πραγματοποιήθηκε και απολαύσαμε την πρώτη μεγάλη έκθεση στο Ηνωμένο Βασίλειο σχετικά με το έργο του Μπασκιά, σχεδόν 30 χρόνια μετά τον θάνατό του. Εκτέθηκαν περισσότερα από 100 έργα -πίνακες, κολάζ, φωτοτυπίες, περφόρμανς, γκράφιτι, μουσική, φωτογραφικό υλικό- του δημιουργού και με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Boom for Real», μια φράση που χρησιμοποιούσε ο καλλιτέχνης για να χαρακτηρίσει κάτι που αγαπούσε ιδιαίτερα.

Τα περισσότερα έργα του, ανήκουν σε ιδιωτικές συλλογές ανά τον κόσμο και μάλιστα δεν υπάρχει κάποιο σε καμιά δημόσια συλλογή του Ηνωμένου Βασιλείου. Συγχρόνως πραγματοποιήθηκαν αξιοθαύμαστες παράλληλες εκδηλώσεις, εργαστήρια, συζητήσεις, προβολές, μουσικές συναυλίες και απαγγελίες ποίησης σε όλους τους χώρους του Μπάρμπικαν. Οι πρωτοποριακές εκδηλώσεις, μετέφεραν στο κοινό όλο το πνεύμα της εποχής και του καλλιτέχνη μέσα από νέους δημιουργούς και κολεκτίβες του Λονδίνου.

***Πληροφορίες μπορείτε να βρείτε εδώ: https://www.barbican.org.uk/whats-on/2017/event/basquiat-boom-for-real

-----------

Jean-Michel Basquiat, Hollywood Africans, 1983. *Whitney Museum of American Art, New York. Gift of Douglas S. Cramer. *Digital Image © Whitney Museum of American Art / Licensed by Scala / Licensed by Art Resource. *© Estate of Jean-Michel Basquiat. Licensed by Artestar, New York. *Courtesy, Museum of Fine Arts, Boston.

** Μέσα στην πανδημία, το φθινόπωρο του 2020, με σκληρή καραντίνα και τα μουσεία περιοδικά ανοιχτά, το Μουσείο Καλών Τεχνών της Βοστόνης (MFA), ένα μουσείο πρωτοποριακό και φημισμένο στον κόσμο της τέχνης, που έχει να επιδείξει διάσημα εκθέματα που περιλαμβάνουν από μούμιες μέχρι Μονέ, από Ρέμπραντ μέχρι Γουόρχολ και από Κάλο μέχρι Μπέκμαν, φιλοξένησε στις αίθουσές του μια έκθεση με διαφορετικό προσανατολισμό.

Jean-Michel Basquiat , Anthony Clarke, 1985. *Private Collection courtesy T. Shafrazi Gallery *© Estate of Jean-Michel Basquiat. Licensed by Artestar, New York. *Courtesy, Museum of Fine Arts, Boston

Με όνομα «Writing the Future» (Γράφοντας το Μέλλον) και υπότιτλο «Basquiat and the Hip-Hop Generation» (Ο Μπασκιά και η γενιά του χιπ χοπ) ένωσε μαεστρικά 35 εμβληματικές δημιουργίες του Μπασκιά, που συγκεντρώθηκαν από συλλογές και μουσεία όλου του κόσμου με σχεδόν 100 έργα φτιαγμένα σε διάφορα μέσα από 11 σύγχρονούς του καλλιτέχνες, τους A-One (Anthony Clark, 1964-2001), ERO (Dominique Philbert, 1967-2011), Fab 5 Freddy (Fred Brathwaite, 1959), Futura (Lenny McGurr, 1955), Keith Haring (1958-1990), Kool Koor (Charles William Hargrove Jr., 1963), LA2 (Angel Ortiz, 1966), Lady Pink (Sandra Fabara, 1964), Lee Quiñones (1960), Rammellzee (1960-2010) και Toxic (Torrick Ablack, 1965).

Ολοι τους καλλιτέχνες της κουλτούρας του δρόμου και του εξεγερτικού κινήματος της σύγχρονης σκέψης μπόρεσαν να μετατρέψουν την αμερικανική Μητρόπολη που βρισκόταν σε οικονομική κρίση σε μια δυναμική οπτική αυτοκρατορία. Τα έργα τους σε τρένα, τοίχους, δρόμους, μικρές και μεγάλες επιφάνειες ήταν εγκλήματα στα μάτια του νόμου όμως μεταμορφώθηκαν στην σύγχρονη τέχνη και την ποπ (λαϊκή) κουλτούρα. Δουλεύοντας στη ζωγραφική, τη γλυπτική, τη μουσική, τη μόδα και τον κινηματογράφο, μοιράστηκαν μια εννοιολογική προσέγγιση που βασίζεται στην εκλεπτυσμένη μεταχείριση της χιπ χοπ γλώσσας.

Οι ανατρεπτικές αφαιρέσεις τους δημιούργησαν νέα στυλ στην τηλεόραση, τα κόμικς, τις ταινίες και την μοντέρνα τέχνη γενικότερα φέρνοντας στο προσκήνιο αφροαμερικανούς, λατίνους, και δημιουργούς από την Καραϊβική που βγάζουν στα έργα τους την μεταναστευτική κληρονομιά τους συνδυασμένη με τις κοσμοπολίτικες εμπειρίες του νέου τρόπου ζωής.

Τα γκράφιτι ένα νέο είδος εικαστικής τέχνης λοιπόν αποκλεισμένο από τις γκαλερί και τα μουσεία σύγχρονης τέχνης, σάρωσε δυναμικά τον κόσμο προκαλώντας το επαναστατικό κίνημα «post-graffiti» (μετα-γκράφιτι) που πέρασε από τους εξωτερικούς τοίχους, τα κλαμπ, τον αυτοσχεδιαστικό χορό, και την μόδα του δρόμου, σε ανεξάρτητους χώρους τέχνης, εμπορικές γκαλερί, σε εφημερίδες, περιοδικά και τηλεόραση, ακαδημαϊκά συμπόσια και σε περίοπτες εκθέσεις μουσείων σε όλες τις άκρες του κόσμου μας.

Jean-Michel Basquiat, Six Crimee, 1982. *The Museum of Contemporary Art, Los Angeles The Scott D. F. Spiegel Collection *© Estate of Jean-Michel Basquiat. Licensed by Artestar, New York. *Photograph courtesy The Museum of Contemporary Art, Los Angeles *Courtesy, Museum of Fine Arts, Boston

Σήμερα, είναι εύκολο να σκεφτόμαστε το χιπ χοπ αποκλειστικά ως μουσικό είδος λόγω της κυριαρχίας του στα pop charts όμως έχει διαμορφώσει την αισθητική μας και καταγράφεται πλέον στο συλλογικό οπτικό dna μας.

Διερευνήθηκε επισταμένως η εικαστική και «λεκτική γλώσσα» των καλλιτεχνών της δεκαετίας του 1980 που εκτόξευσαν τις δημιουργικές κραυγές τους στην τέχνη και την μουσική αλλάζοντας την καρδιά και τον κόσμο μας.

***Πληροφορίες μπορείτε να δείτε εδώ: https://www.mfa.org/exhibition/writing-the-future

---------------------

Photo: Banksy στο Barbican Center, A.KATSIOYLA

--------------------

Photo: «Basquiat: Boom for Real» στην Barbican Art Gallery

1. Jean-Michel Basquiat, Self Portrait, 1984. Private collection.. Credit: © The Estate of Jean-Michel Basquiat. Licensed by Artestar, New York.

2. Jean-Michel Basquiat, Untitled, 1982. Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam. Credit: © The Estate of Jean-Michel Basquiat. Licensed by Artestar, New York. Courtesy Museum Boijmans Van Beuningen, Rotterdam. Photo: Studio Tromp, Rotterdam

3. Jean-Michel Basquiat, King Zulu, 1986. Courtesy Museu d’Art Contemporani de Barcelona. Credit: © The Estate of Jean-Michel Basquiat. Licensed by Artestar, New York. Photo: Gasull Fotografia

4. Jean-Michel Basquiat, Glenn, 1985. Private collection. Credit: © The Estate of Jean-Michel Basquiat. Licensed by Artestar, New York.

--------------------------------------

Photo: «Writing the Future - Basquiat and the Hip-Hop Generation» στο Museum of Fine Arts, Boston

1. Jean-Michel Basquiat, Hollywood Africans, 1983. *Whitney Museum of American Art, New York. Gift of Douglas S. Cramer. *Digital Image © Whitney Museum of American Art / Licensed by Scala / Licensed by Art Resource. *© Estate of Jean-Michel Basquiat. Licensed by Artestar, New York. *Courtesy, Museum of Fine Arts, Boston.

2. Jean-Michel Basquiat, Six Crimee, 1982. *The Museum of Contemporary Art, Los Angeles The Scott D. F. Spiegel Collection *© Estate of Jean-Michel Basquiat. Licensed by Artestar, New York. *Photograph courtesy The Museum of Contemporary Art, Los Angeles *Courtesy, Museum of Fine Arts, Boston

3. Jean-Michel Basquiat , Anthony Clarke, 1985. *Private Collection courtesy T. Shafrazi Gallery *© Estate of Jean-Michel Basquiat. Licensed by Artestar, New York. *Courtesy, Museum of Fine Arts, Boston

Comentarios


bottom of page