Paul Cézanne / Πολ Σεζάν: Ο ριζοσπάστης της εικαστικής, ο επαναστάτης της τέχνης, ένας παραβάτης των κανόνων της ζωγραφικής και του χρώματος
Ακούστε το podcast κάνοντας κλικ επάνω ή δείτε το videocast στο YouTube κάτω


Μια μεγάλη έκθεση στην πρωτοποριακή Tate Modern, στην μεγάλη Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης στο Bankside, ακριβώς στην καρδιά του πολυπολιτισμικού Λονδίνου, αποκαλύπτει και παρουσιάζει στο κοινό το μεγαλείο του Γάλλου δημιουργού ο οποίος υπήρξε και παραμένει μια κομβική φιγούρα στη σύγχρονη ζωγραφική. Με περίπου 80 προσεκτικά επιλεγμένα έργα από συλλογές από την Ευρώπη, την Ασία, τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική, δίνεται στο βρετανικό κοινό η μοναδική ευκαιρία μετά από 25 χρόνια να εξερευνήσουν το εύρος της καριέρας και του έργου του. Οι μεγάλες αίθουσες αφηγούνται την ιστορία ζωής του φιλόδοξου 20χρονου από την Aix-en-Provence που θέλησε «Με ένα μήλο να καταπλήξει το Παρίσι». Τόσο ο Ανρί Ματίς όσο και ο Πάμπλο Πικάσο δήλωναν, «Ο Σεζάν είναι ο πατέρας όλων μας», ενώ ο Κλοντ Μονέ τον χαρακτήρισε ο «μεγαλύτερος όλων μας». Οι δημιουργίες του αποκαλύπτουν πώς αυτή η θεμελιώδης φιγούρα της σύγχρονης τέχνης παρήγαγε τα πιο ριζοσπαστικά έργα του, αποκαλύπτοντας το εκπληκτικό επίπεδο διαισθητικής νοημοσύνης που διέθετε

Royal Gala, Golden Delicious, Golden Smoothee, Granny Smith, Pink Lady, φιρίκι, Ζαγοράς, Bramley, Discovery, Stark Delicious! Μα πόσες πολλές ποικιλίες μήλων υπάρχουν! Τόσες κι άλλες τόσες! Κάθε μια με την μοναδική της γεύση, το υπέροχο λεπτό άρωμα, το χρώμα τους που απλώνεται σε όλη την γκάμα του πράσινου, του κόκκινου του κίτρινου και του χρυσού, με εκείνη την λευκή χορταστική, ζουμερή σάρκα!
“Ένα μήλο την ημέρα τον γιατρό τον κάνει πέρα” σίγουρα αυτή η φράση που έμενα με ακολουθούσε πάντα όταν ήμουν παιδί από την μαμά μου και την γιαγιά μου θα την έχετε και σεις ακούσει πειστικά και αφοριστικά από τους δικούς σας. Δεν έπρεπε θυμάστε να υπάρχει καμιά υποψία αμφισβήτησης στην φράση και στα λεγόμενα των μεγάλων και έπρεπε άμεσα να πάρεις το “γιατρικό” σου!

Κι ενώ μεγαλώνοντας μάθαμε πως αυτή η φράση βασίζεται σε μια παροιμία που ξεκίνησε εκεί γύρω στο 1866, στο σχολείο πάλι ενώ στα διαλείμματα παίζαμε “τα μήλα” διδαχθήκαμε την Αλφαβήτα και μάθαμε τα γράμματα της γλώσσας συλλαβίζοντας φωναχτά «Λόλα, να ένα μήλο», και συνεχίσαμε με πολύ ωραίες ιστορίες και καταπληκτικά παραμύθια για τα υπέροχα αυτά φρούτα…
Τα “Μήλα των Εσπερίδων” με την Μηλιά που βρισκόταν στον κήπο των Εσπερίδων, κοντά στις Ηράκλειες Στήλες, δηλαδή στο Στενό του Γιβραλτάρ. Η μηλιά είχε φυτρώσει από ένα καρποφόρο κλαδί που έκανε δώρο η Γαία στον Δία και την Ήρα για τον γάμο τους και φυλασσόταν από τις ομώνυμες Νύμφες, καθώς και τον Εσπέριο Δράκοντα ή Λάδωνα. Ο Λάδων, ήταν όφις με εκατό κεφάλια που φύλαγε το δέντρο, τυλιγμένος στον κορμό του. Στον Ηρακλή ανατέθηκε από τον Ευρυσθέα η κλοπή των Μήλων, ως ενδέκατος άθλος του. Ο Ηρωας εκπλήρωσε τον άθλο ακολουθώντας τις συμβουλές του Προμηθέα που είχε απελευθερώσει από τον Καύκασο σε άλλον άθλο, ξεγέλασε τον Άτλαντα, σκότωσε τον Λάδωνα και πήρε τα Μήλα.

Ενα Χρυσό Μήλο με την λέξη «Τη καλλίστη», «στην ομορφότερη», ήταν η αιτία αν θυμάστε του Τρωικού Πολέμου Αυτό το πέταξε η Έριδα η Θεά της Διχόνοιας και της Δυσαρμονίας στις τρεις θεές Αθηνά, Αφροδίτη, και Ήρα οι οποίες πιάστηκαν μαλλί με μαλλί, έτρεξαν στον Δία ο οποίος έξυπνα δεν ανακατεύτηκε στις γυναικείες διαφωνίες και ανέθεσε την βρώμικη δουλειά στον Πάρι ο οποίος το έδωσε στην Αφροδίτη που του έταξε την Ωραία Ελένη, σύζυγο του Βασιλιά Μενέλαου και ξεκίνησε ο Πόλεμος. Τα υπόλοιπα είναι γνωστά…

Μετά είναι στα θρησκευτικά η ιστορία με το Δένδρο της Ζωής και της Γνώσης του Καλού και του Κακού στη μέση του Παραδείσου που είχε τους Απαγορευμένους Καρπούς που δεν έπρεπε να φάνε οι Πρωτόπλαστοι, δηλαδή ο Αδάμ και η Εύα. Έλα όμως που η Εύα πείστηκε από τον κακό “‘Οφι” κι έφαγε το «μήλο» και διέπραξε το «προπατορικό αμάρτημα». Ακολούθησε η «κατάρα» του Θεού εναντίον των Πρωτόπλαστων, διωγμός από τον Παράδεισο και την πληρώνουμε μέχρι τώρα όλοι μας...
Αφήστε δε τα Μήλα στα παραμύθια… Τόνοι ολόκληροι… Η κακιά μητριά βασίλισσα που με ένα ολοκόκκινο φαρμακωμένο μήλο ξεγέλασε την Χιονάτη και έπεσε νεκρή. Την θρήνησαν οι 7 Νάνοι αλλά ευτυχώς την φίλησε ο Πρίγκιπας, το μήλο ξεκόλλησε από το λαιμό της και ξαναζωντάνεψε για να τον παντρευτεί.

“Το μήλο που έπεσε από την Μηλιά”, “Το Βασιλόπουλο και τα τρία μήλα”, και τόσα άλλα αναρίθμητα για μικρούς και μεγάλους σε όλες τις γλώσσες και τους λαούς μέχρι την έξυπνη εκπληκτική “Φρουτοπία” του Τριβιζά που διαβάσαμε δεκάδες μην πω εκατοντάδες φορές με τα δικά μας παιδιά.
Πάντα, πάντα υπάρχει κι ένα μήλο σε όλα… κυλούσε λαχταριστό και ολοκόκκινο στις αφηγήσεις και τους μύθους και ξετύλιγε στο διάβα του την φαντασία μας και την αντίληψη του κόσμου γύρω μας.
Τα μήλα και ο κόσμος γύρω μας… Εικόνες καθημερινές, εικόνες θαυμαστές, εικόνες που μερικές φορές δεν τις αντιλαμβανόμαστε σε βάθος για την σημασία και την βαρύτητα που περικλείουν. Να το μήλο που υπάρχει και έφερε τα πάνω κάτω και στην ζωγραφική τέχνη.

«Με ένα μήλο θα καταπλήξω το Παρίσι», υποστήριξε κάποτε ο Paul Cézanne / Πολ Σεζάν (19 Ιανουαρίου 1839 - 22 Οκτωβρίου 1906), φεύγοντας από την πατρίδα του το Aix-en-Provence (Εξ-αν-Προβάνς) για τη γαλλική πρωτεύουσα στα είκοσί του. Και αυτό ακριβώς έκανε, όχι μόνο στο Παρίσι αλλά στον κόσμο ολόκληρο.
Ηταν ο μοναδικός ζωγράφος που αγάπησα υπερβολικά όταν ήμουν έφηβη. Τα έργα του που ακροβατούσαν ανάμεσα στον ιμπρεσιονισμό και τον μοντερνισμό, τα με βαριές πινελιές πορτρέτα του, τα κομμένα περιγράμματα, τα συμπαγή φρούτα, τα παραμορφωμένα τοπία και χώροι, οι συγκλονιστικές σπασμένες προοπτικές, οι πολυεπίπεδες αντιλήψεις και η εξαιρετική σπουδή σκιάσεων και χρώματος, μου αποκάλυψαν έναν καινούριο κόσμο, μου ενέπνευσαν μια διαφορετική ματιά για την πραγματικότητα και τον κόσμο γύρω μου, μου αποκάλυψαν έναν ιδιαίτερα ευφυή και πρωτοπόρο καλλιτέχνη.

Ο Πολ Σεζάν (Paul Cézanne) είναι ο Γάλλος καλλιτέχνης που με το συνολικό έργο του έθεσε τα θεμέλια της μετάβασης από τη σύλληψη της καλλιτεχνικής προσπάθειας του 19ου αιώνα σε έναν νέο και ριζικά διαφορετικό κόσμο της τέχνης στον 20ό αιώνα.
Πραγματικός επαναστάτης και καινοτόμος, άλλαξε το τοπίο της τέχνης. Είναι ο δημιουργός που ανέτρεψε τους κρατούντες κανόνες της ζωγραφικής αλλά και τις συμβατικές θεωρίες του χρώματος. Οι επόμενες γενιές θα έβλεπαν τον κόσμο τελείως διαφορετικά, καθώς κατάφερε να οικοδομήσει τη γέφυρα που συνέδεσε τον ιμπρεσιονισμό στα τέλη του 19ου και της νέας τάσης, της καλλιτεχνικής έρευνας του Κυβισμού στις αρχές του 20ού.

Οι επαναλαμβανόμενες εξερευνητικές πινελιές του είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστικές και σαφώς αναγνωρίσιμες, καθώς χρησιμοποιεί στα έργα του επίπεδα χρώματος που με μικρές πινελιές σχηματίζουν σύνθετα πεδία. Είναι ο καλύτερος ζωγράφος της εποχής του που όμως ένιωθε τον εαυτό του ως αποτυχία λόγω της κριτικής που υπέστη το πρωτοποριακό έργο του. Τόσο ο Ανρί Ματίς (Henri Matisse, 1869-1954) όσο και ο Πάμπλο Πικάσο (Pablo Picasso, 1881-1973) δήλωσαν ότι ο Σεζάν «είναι ο πατέρας όλων μας». Ο δε Κλοντ Μονε (Claude Monet, 1840-1926) τον χαρακτήρισε ο «μεγαλύτερος όλων μας».
Ο Πολ γεννήθηκε στην Εξ αν Προβάνς της Νότιας Γαλλίας, βαφτίστηκε και έγινε πιστός καθολικός αργότερα στη ζωή του. Ο πατέρας του υπήρξε συνιδρυτής μιας τραπεζικής εταιρείας και η οικογένεια ευημερούσε οικονομικά καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του καλλιτέχνη, παρέχοντάς του οικονομική ασφάλεια που δεν ήταν διαθέσιμη στους περισσότερους από τους συγχρόνους του και τελικά του εξασφάλισε μια μεγάλη κληρονομιά 400.000 φράγκων.

Η μητέρα του, με ισχυρή προσωπικότητα, ζωηρή και ρομαντική φύση, του ενέπνευσε το όραμα της ζωής του. Μεγάλωσε σε ασφαλές οικογενειακό περιβάλλον με τις δύο μικρότερες αδερφές του Μαρία και Ρόουζ και το 1852 μπήκε στο Collège Bourbon, όπου έγινε φίλος με τον Εμίλ Ζολά (Émile Zola, 1840-1902), ο οποίος μάλιστα φοιτούσε σε μικρότερη τάξη, και τον Jean-Baptiste Baille (1841-1918) - τρεις φίλοι που έγιναν γνωστοί ως «Les Trois Inséparables» (Οι τρεις αχώριστοι).

Το 1857 άρχισε να παρακολουθεί την Ελεύθερη Δημοτική Σχολή Σχεδίου στο Εξ, όπου σπούδασε σχέδιο υπό τον Τζόζεφ Γκιμπέρτ, έναν Ισπανό μοναχό. Από το 1858 έως το 1861, ικανοποιώντας τις επιθυμίες του πατέρα του, ο Πολ παρακολούθησε τη νομική σχολή του τοπικού Πανεπιστημίου, ενώ συγχρόνως λάμβανε μαθήματα ζωγραφικής. Αντιμετωπίζοντας τις αντιρρήσεις του πατέρα του για τις καλλιτεχνικές του επιδιώξεις, φεύγει από το σπίτι του για το Παρίσι το 1861, αφού ενθαρρύνθηκε από τον φίλο του Ζολά ο οποίος ήδη ζούσε στη γαλλική πρωτεύουσα. Τελικά ο πατέρας του συμφιλιώθηκε με τον Πολ και υποστήριξε την επιλογή της καριέρας του προσφέροντάς του την πολυπόθητη οικονομική εξασφάλιση. Στο Παρίσι γνωρίζεται με τον ιμπρεσιονιστή Καμίλ Πισαρό (Camille Pissarro, 1830-1903) που του ασκεί με το έργο του έντονη διαμορφωτική επιρροή και αναπτύσσουν μια σχέση δασκάλου-μαθητή. Την επόμενη δεκαετία όμως αναπτύσσεται μεταξύ τους μια ισότιμη συνεργατική σχέση.

Ενώ στην αρχή της καριέρας του ασχολείται συχνά με τα τοπία, ζωγραφισμένα βέβαια ευφάνταστα, αργότερα ενδιαφέρθηκε περισσότερο να εργαστεί με άμεση παρατήρηση και σταδιακά ανέπτυξε ένα ελαφρύ, «ευάερο» στιλ ζωγραφικής. Ωστόσο στο ώριμο έργο του Σεζάν υπάρχει η ανάπτυξη ενός στερεοποιημένου, σχεδόν αρχιτεκτονικού στιλ ζωγραφικής. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ζωής του αγωνίστηκε να αναπτύξει μια αυθεντική παρατήρηση του κόσμου, με την ακριβέστερη μέθοδο αναπαράστασής του σε χρώμα που μπορούσε να βρει. Για τον σκοπό αυτό διέταξε δομικά ότι αντιλαμβανόταν σε απλές μορφές και σε πολλά χρωματικά επίπεδα. Οι ιμπρεσιονιστές «πρόγονοί» του απεικόνισαν την ομορφιά του φωτός και τον κρυστάλλινο αέρα, κατέγραψαν μοναδικά το παιχνίδι του ήλιου, της σκιάς της ομίχλης και των αντανακλάσεων αποτυπώνοντας τις καλειδοσκοπικές ατμόσφαιρες που τυλίγουν τα αντικείμενα χρησιμοποιώντας το δομημένο περιβάλλον ως θέατρο της φωτοσκίασης.

Ο Σεζάν ωστόσο απλοποίησε τις φυσικές μορφές στα γεωμετρικά τους απαραίτητα σχήματα (ο κορμός του δέντρου εκλαμβάνεται ως κύλινδρος και το μήλο ή το πορτοκάλι ως σφαίρα). Επιπλέον η επιθυμία του Σεζάν είναι να συλλάβει την αλήθεια της αντίληψης στον περιβάλλοντα χώρο που τον οδήγησε να εξερευνήσει τη διοφθαλμική όραση γραφικά, καθιστώντας ελαφρώς διαφορετικές, αλλά ταυτόχρονες οπτικές αντιλήψεις των ίδιων φαινομένων, δίνοντας όμως την αίσθηση στον θεατή μιας αισθητικής εμπειρίας του βάθους, πολύ διαφορετική από εκείνη των προηγούμενων αλλά και της συγκεκριμένης προοπτικής ενός μόνο σημείου. Το ενδιαφέρον του για νέους τρόπους μοντελοποίησης του χώρου και του όγκου προήλθε από τη στερεοσκοπική θεωρία που αναπτυσσόταν στην εποχή του. Οι καινοτομίες του Σεζάν ώθησαν τους κριτικούς της εποχής να αμφισβητούν πολλές φορές σκληρά το έργο του, κάνοντας περίεργες αναφορές και προτείνοντας εξηγήσεις όπως ότι είχε προβλήματα καθαρής όρασης.

Έδωσε νέα πνοή στην τέχνη της ζωγραφικής με τολμηρό όραμα και ριζοσπαστική προσέγγιση, παρά το γεγονός πως τα έργα του απορρίπτονταν από τα επίσημα σαλόνια του Παρισιού. Οι δημιουργίες του απεικονίζουν σφιχτά συμπιεσμένες μορφές και δυναμικές εντάσεις μεταξύ γεωμετρικών σχημάτων. Μέχρι το 1895 καταφέρνει να παρουσιάσει μόλις δύο φορές έργα του με τους ιμπρεσιονιστές (στην πρώτη ιμπρεσιονιστική έκθεση το 1874 και την τρίτη ιμπρεσιονιστική έκθεση το 1877). Τότε όμως είναι που ο Παριζιάνος έμπορος τέχνης Ambroise Vollard (1866-1939) διοργανώνει την πρώτη ατομική έκθεση του καλλιτέχνη.


Παρά την αυξανόμενη δημόσια αναγνώριση και την οικονομική επιτυχία του, ο Σεζάν επιλέγει την καλλιτεχνική απομόνωση για να εργάζεται, συνήθως ζωγραφίζοντας στη νότια Γαλλία και στην αγαπημένη του Προβηγκία, μακριά από το Παρίσι. Δυστυχώς πέθανε από πνευμονία καθώς ενώ ζωγράφιζε σε ένα χωράφι ξέσπασε καταιγίδα, που όμως δεν τον εμπόδισε να εργαστεί για ακόμα δύο ώρες κάτω από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες.

Αυτή την εποχή και μέχρι τις 12 Μαρτίου μια μεγάλη έκθεση στην πρωτοποριακή Tate Modern, στην μεγάλη Πινακοθήκη Μοντέρνας Τέχνης στο Bankside, ακριβώς στην καρδιά του πολυπολιτισμικού Λονδίνου, αποκαλύπτει και παρουσιάζει στο κοινό το μεγαλείο του Γάλλου δημιουργού ο οποίος υπήρξε και παραμένει μια κομβική φιγούρα στη σύγχρονη ζωγραφική.
Με περίπου 80 προσεκτικά επιλεγμένα έργα από συλλογές από την Ευρώπη, την Ασία, τη Βόρεια και τη Νότια Αμερική, δίνεται στο βρετανικό κοινό η μοναδική ευκαιρία μετά από 25 χρόνια να εξερευνήσουν το εύρος της καριέρας και του έργου του.
Οι μεγάλες αίθουσες κυριολεκτικά αφηγούνται την ιστορία ζωής του φιλόδοξου ζωγράφου που ήρθε για να τα αλλάξει όλα. Οι δημιουργίες του μας αποκαλύπτουν τον τρόπο με τον οποίο αυτή η θεμελιώδης φιγούρα της σύγχρονης τέχνης παρήγαγε τα πιο ριζοσπαστικά έργα του, αποκαλύπτοντας το εκπληκτικό επίπεδο διαισθητικής νοημοσύνης που διέθετε. Προσφέρεται απλόχερα στο διψασμένο κοινό μια φρέσκια ματιά σ’ αυτό τον βαθιά πρωτότυπο καλλιτέχνη.
Ο Σεζάν θέλησε να γίνει καλλιτέχνης – και περισσότερο παραβάτης κανόνων παρά οπαδός κανόνων. Το 1861 όταν ταξίδεψε στο Παρίσι για να ενωθεί με τον σχολικό του φίλο, τον διάσημο συγγραφέα Émile Zola, και τον δημιουργικό του κύκλο, απέρριψε αυτό που έβλεπε ως τις μπαγιάτικες πρακτικές που διδάσκονταν στις κορυφαίες σχολές τέχνης και τους συντηρητικούς πίνακες που επαινούνταν στην ετήσια έκθεση Salon που διοργανώνονταν από το κράτος. Ο Σεζάν προτιμούσε να συναναστρέφεται με λιγότερο γνωστούς και πιο “περιθωριακούς ριζοσπάστες” καλλιτέχνες: τον Claude Monet, τον Pierre-Auguste Renoir και τον Camille Pissarro όπως είπαμε. Διάλυσε τους παλιούς κανόνες της τέχνης λοιπόν και έχτισε νέους.

Στην “EY Exhibition: Cezanne” απολαμβάνουμε βασικά παραδείγματα των εμβληματικών του πινάκων νεκρής φύσης, τοπία της Προβηγκίας, πορτρέτα και τις περίφημες σκηνές των λουόμενων, συμπεριλαμβανομένων πάνω από 20 έργων που δεν έχουν ξαναπαρουσιαστεί στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπως το περίφημο “The Basket of Apples” c.1893 (The Art Institute of Chicago), Mont Sainte- Victoire, 1902-06 (Philadelphia Museum of Art) και το “Still Life with Milk Pot, Melon, and Sugar Bowl”, 1900-06 (Ιδιωτική συλλογή).
Μια νέα έρευνα στα χρώματα, τις συνθέσεις και τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται σε αυτά τα έργα από τον Σεζάν αποκαλύπτει πώς η τολμηρή προσέγγιση του καλλιτέχνη αμφισβήτησε τις συμβάσεις και με τρόπους που συνεχίζουν να επηρεάζουν τους ζωγράφους μέχρι και σήμερα.
Ανακαλύπτουμε μέσα από το έργο του τα γεγονότα, τα μέρη και τις σχέσεις που διαμόρφωσαν τη ζωή και το έργο του. Τον παρακολουθούμε βήμα βήμα στην ζωή του, στις φιλίες του στην απόφασή του να απομακρυνθεί ακόμα και από τον κύκλο των Ιμπρεσιονιστών και την παριζιάνικη καλλιτεχνική σκηνή για να χαράξει το δικό του μονοπάτι, επιστρέφοντας στην πατρίδα του στην Προβηγκία επιδιώκοντας με κάθε τρόπο να ανακαλύψει νέους δρόμους και το καινοτόμο δικό του ριζοσπαστικό στυλ.

Η έκθεση ανιχνεύει επίσης την καλλιτεχνική ανάπτυξη του Σεζάν από πρώιμους πίνακες ζωγραφικής που έγιναν στα είκοσί του, όπως το εντυπωσιακό πορτρέτο “Scipio” 1866-8 (Museu de Arte de São Paulo) μέχρι έργα που ολοκληρώθηκαν τους τελευταίους μήνες της ζωής του, όπως το “Seated Man” 1905-6 (Museo Thyssen-Bornemisza, Μαδρίτη).

Τα κυριότερα σημεία περιλαμβάνουν μια αίθουσα με εξαιρετικούς πίνακες που απεικονίζουν το ασβεστολιθικό βουνό Sainte-Victoire, χαρτογραφώντας τη δραματική εξέλιξη του στυλ του μέσα από αυτό το μοναδικό μοτίβο.

Μια άλλη μεγάλη γκαλερί συγκεντρώνει πολλά θαυμάσια δείγματα ζωγραφικής των λουόμενων του Σεζάν, ένα θέμα δια βίου για τον καλλιτέχνη, συμπεριλαμβανομένων των “Bathers “ 1894–1905 από την The National Gallery, ενός από τους μεγαλύτερους και πιο διάσημους πίνακές του που δημιουργήθηκε στο τελευταίο στάδιο της καριέρας του.

Ενώ ο Σεζάν συχνά μυθοποιείται ως μοναχική φιγούρα, η έκθεση αναδεικνύει και τις κεντρικές σχέσεις της ζωής του, ιδιαίτερα με τη σύζυγό του Marie-Hortense Fiquet (Μαρί-Χορτένς Φικέ) και τον γιο τους Paul, που απαθανατίστηκαν σε πίνακες όπως η αριστουργηματική “Madame Cezanne in a Red Armchair” c.1877 (Museum of Fine Arts, Boston) και το “Portrait of the Artist's Son” 1881-2 (Musée de l’Orangerie, Paris).
Πολλοί σπουδαίοι καλλιτέχνες συνέλεξαν έργα του Σεζάν, όπως οι Paul Gauguin, Pablo Picasso, Henri Matisse και Henry Moore.
Ο Σεζάν δημιουργούσε καθημερινά και κάνει την διαδικασία αναζήτησής του ορατή σε όλους μας. Γραμμές που επαναλαμβάνονται και μετατρέπονται σε πολυεπίπεδες «πλύσεις» ακουαρέλας διερευνούν τη διαφάνεια και τη φωτεινότητα των έργων του. Πειραματίζεται συνεχώς και επιστρέφει συχνά σε θέματα και αντικείμενα που εμφανίζονται στους υπέροχους πίνακές του.

Αποτυπώνει τα αντικείμενα κοντά του, την οπτική τους πάνω στο τραπέζι της κουζίνας, τις φιγούρες της γυναίκας του και του γιου του, ρολόγια και λαμπτήρες που κοσμούν το σπίτι του, τοπία από τις πεζοπορίες του στο αγαπημένο του Mont Sainte-Victoire για να ανακαλύψει θέα που θα τον εμπνεύσει, ή ακόμα πυκνά δάση που ξεχύνονται από την φαντασία του ώστε να αφηγηθούν όλα όσα οραματίστηκε.
Αποτυπώνει παραστατικά και με αμεσότητα τα εμβληματικά μοτίβα που αναγνωρίζουμε στα πολύτιμα ζωγραφικά έργα του – ζωηρές νεκρές φύσεις, πρισματικά τοπία και προσεκτικά πολύ προσεκτικά χορογραφημένους λουόμενους.

«Το σχέδιο είναι απλώς η διαμόρφωση αυτού που βλέπετε», έγραψε ο Σεζάν και η αναζήτηση μέσω της πρακτικής της σχεδίασης, πίστευε, πως του δίδαξε «να βλέπει καλά»
Βλέποντας τον κόσμο μέσα από τα μάτια του αναγνωρίζουμε το πέρασμα του χρόνου, το θαύμα της φύσης και το φυλλομέτρημα των εποχών, τις έρευνές του για τα όρια του χρώματος και την τολμηρή του προσέγγιση στην ανθρώπινη φιγούρα.
Συγκλονισμένοι διαπιστώνουμε πως τα έργα του μιλούν εύγλωττα τόσο για τον δικό τους χρόνο όσο αφηγούνται καθημερινές στιγμές και του δικού μας χρόνου.

Ο συναρπαστικός δημιουργός Πολ Σεζάν άλλαξε την οπτική του κόσμου μας μέσα από τα έργα του και με τις ριζοσπαστικές αναζητήσεις του που μας ταξιδεύουν στον χρόνο. Τα τοπία του φαίνονται αδύνατα για να εισέλθουμε, οι ακίνητες ζωντανές φιγούρες του γέρνουν προς τα εμπρός σε γωνίες που μας συνεπαίρνουν και τα υπέροχα πορτρέτα του με τους καθιστούς ανθρώπους του τραβούν ολοκληρωτικά την προσοχή μας. Και τα μήλα! Τα υπέροχα μήλα του που υπάρχουν άφθονα και πολύχρωμα, στέρεα και αφηρημένα καταλαμβάνοντας τους πολύτιμους καμβάδες. Τα μήλα του που ναι κατάφεραν και εξέπληξαν το Παρίσι, τον κόσμο ολόκληρο και συνεχίζουν να μας εκπλήσσουν και μας με την αξεπέραστη ομορφιά τους.
**Πληροφορίες για την έκθεση “EY Exhibition: Cezanne” στην Tate Modern θα βρείτε εδώ: https://www.tate.org.uk/whats-on/tate-modern/ey-exhibition-cezanne
**Photo: A.KATSIOULA
Comments