"Cloud songs on the horizon": η μεγαλειώδης εγκατάσταση αποτελούμενη από 5 αιωρούμενα γλυπτά της Ινδής γλύπτριας Ranjani Shettar, αγκαλιασμένη από το στεγασμένο τροπικό δάσος στο Conservatory του Barbican Centre, στην καρδιά του City του Λονδίνου, μας αφυπνίζει σχετικά με τα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος μας
-----------
Δείτε το videocast στο YouTube κάνοντας κλικ επάνω
Ακούστε το podcast στο Spotify κάνοντας κλικ επάνω, ή στο podcasters κάτω
-----------
Ο άνθρωπος και οι δραστηριότητές του δρουν αποσταθεροποιητικά για το περιβάλλον. Οι καλλιτέχνες εντάσσουν τους εαυτούς τους και το έργο τους στην υπερεπείγουσα προσπάθεια να επιστήσουν την προσοχή του κοινού στο εύθραυστο και απειλούμενο οικοσύστημα του πλανήτη. Έναν πλανήτη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Οι αφηρημένες μορφές της Ranjani Shettar φωλιάζουν προστατευμένα στο καταπράσινο κρησφύγετο του μπρουταλιστικής αρχιτεκτονικής εντυπωσιακό και αχανές συγκρότημα. Οι εικαστικές δημιουργίες από κερί μέλισσας, ξύλο, οργανικές βαφές, φυτικές πάστες, λάκα, ατσάλι και ύφασμα κατασκευασμένες χειροποίητα με παραδοσιακούς τρόπους, καταφέρνουν να μας ευαισθητοποιήσουν σε οικολογικά ζητήματα. Διασχίζοντας το χώρο του βοτανικού κήπου, συναντάμε τα γλυπτά της ανάμεσα στο κατάφυτο φύλλωμα που μας εγείρουν προβληματισμούς για το πώς είμαστε συνδεδεμένοι χωρικά, υλικά, συναισθηματικά με αυτόν τον κόσμο που μας περιβάλλει, καθώς συνειδητοποιούμε πως ο πλανήτης μας αντιμετωπίζει μια άνευ προηγουμένου κλιματική κρίση που απαιτεί επείγουσα και συλλογική δράση
-----------
---------------------
Από την Αγνή Κατσιούλα
---------------------
Κάθε χρόνο στις 5 Ιουνίου γιορτάζεται η Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος με στόχο την αφύπνιση μας σχετικά με τα περιβαλλοντικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο κόσμος μας.
Η Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών καθιέρωσε την Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος το 1972, η οποία ήταν η πρώτη ημέρα της Διάσκεψης της Στοκχόλμης για το ανθρώπινο περιβάλλον, για να ενθαρρύνει την ευαισθητοποίηση και τη δράση για την προστασία του περιβάλλοντος.
Γιορτάζεται κάθε χρόνο με συγκεκριμένο θέμα και σύνθημα που εστιάζει στα μεγάλα περιβαλλοντικά ζητήματα της εποχής. Το θέμα της Παγκόσμιας Ημέρας Περιβάλλοντος για το 2024 είναι «Αποκατάσταση της Γης, Ερημοποίηση και Ανθεκτικότητα στην ξηρασία».
Η έννοια του περιβάλλοντος είναι οι ζωντανοί οργανισμοί και περιλαμβάνει και όλους τους άλλους γύρω οργανισμούς αλλά και ολόκληρο τον φυσικό κόσμο όπως τον αντιλαμβανόμαστε. Περιλαμβάνει επίσης σχέσεις μεταξύ ατόμων εντός ενός πληθυσμού και μεταξύ ατόμων διαφορετικών πληθυσμών.
Αυτές οι αλληλεπιδράσεις μεταξύ ατόμων, μεταξύ πληθυσμών και μεταξύ οργανισμών και του περιβάλλοντός τους σχηματίζουν αυτό που αναφέρουμε ως οικολογικά συστήματα ή οικοσυστήματα.
Πρέπει να γίνει κατανοητό πως για όλα τα δεινά, την ερημοποίηση, την υπερθέρμανση του πλανήτη, το λιώσιμο των πάγων, την κλιματική αλλαγή που βιώνουμε όλοι μας, σε κάθε γωνιά του κόσμου, υπεύθυνες είναι οι βιομηχανίες αλλά και ο τρόπος ζωής των εκατομμυρίων πολιτών που εκτοξεύουν ρύπους σε γη, αέρα και θάλασσα, κάνοντας υπέρμετρη χρήση ορυκτών καυσίμων γεμίζοντας τον πολύτιμο ζωογόνο αέρα της Γης μας με διοξείδιο του άνθρακα, μεθάνιο, υποξείδιο του αζώτου και φθοριούχα αέρια. Ολα, υπεύθυνα για την καταστροφή του φυσικού περιβάλλοντός μας.
Η πληθυσμιακή μεταβολή, οι μαζικές μετακινήσεις, η ανάπτυξη της βιομηχανίας σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα, η αλόγιστη εκμετάλλευση φυσικών προϊόντων, η οικονομική κρίση και ανέχεια, η άνευ όρων και ορίων παράδοση της πολιτικής στην παγκόσμια οικονομική εξουσία έχουν μετατρέψει την ανθρωπότητα σε παράγοντα μαζικής καταστροφής του φυσικού κόσμου μας.
Με τις ανθρώπινες παρεμβάσεις και επεμβάσεις επιφέραμε την κλιματική αλλαγή, μεγάλη απώλεια βιοποικιλότητας, αλλαγές στη χρήση γης αλλά και στους βιογεωχημικούς κύκλους, με αποτέλεσμα να έχουμε αλλάξει καθοριστικά τον τρόπο που λειτουργεί και αναπνέει η Γη και τα οικοσυστήματα.
Ναι, δυστυχώς, ο άνθρωπος και οι δραστηριότητές του δρουν αποσταθεροποιητικά. Ο πλανήτης μας γίνεται λιγότερο φιλόξενος για ζωή, επιδεινώνεται η φτώχεια και χειροτερεύει γενικά η ποιότητα ζωής όλων μας. Δεν υπάρχουν σύνορα, ούτε μπορεί κανένας να κλείσει την επερχόμενη καταστροφή έξω από την χώρα του.
Οι άνθρωποι με οικολογική συνείδηση μαζί με τους επιστήμονες προσπαθούν να αφυπνίσουν συνειδήσεις, για να διαφυλαχτεί ως κόρη οφθαλμού το φυσικό περιβάλλον και ό,τι μας έχει απομείνει.
Οι καλλιτέχνες επίσης προσπαθούν να χρησιμοποιήσουν τις μοναδικές δεξιότητές τους, για να αντιδράσουν απέναντι σ' αυτόν τον ταχέως μεταβαλλόμενο κόσμο και τη γενική έννοια της βιωσιμότητας του ανθρώπινου είδους. Εντάσσουν τους εαυτούς τους και το έργο τους στην υπερεπείγουσα προσπάθεια να επιστήσουν την προσοχή του κοινού στο εύθραυστο και απειλούμενο οικοσύστημα του πλανήτη. Έναν πλανήτη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Η Ranjani Shettar (Ραντζάνι Σέταρ) που έχει γεννηθεί το 1977 στην Bangalore της Ινδίας, είναι γλύπτρια που συνδυάζει φυσικά και βιομηχανικά υλικά για να δημιουργήσει εγκαταστάσεις μεγάλης κλίμακας. Εργάζεται με πρώτες ύλες όπως κερί μέλισσας, ξύλο, οργανικές βαφές, φυτικές πάστες, λάκα, ατσάλι και ύφασμα, δημιουργώντας καθηλωτικά περιβάλλοντα που αποτελούνται από πολυάριθμες μη αντιπροσωπευτικές μορφές και εμπνέονται από τις παρατηρήσεις της για τα πλέον απειλούμενα φυσικά περιβάλλοντα της αγροτικής Ινδίας.
Ζει, εργάζεται και δημιουργεί, στην Karnataka της Ινδίας, και ως καλλιτέχνης είναι γνωστή για την εστίασή της στη φύση και την οικολογία.
Είναι εκπληκτικός πραγματικά ο τρόπος που τα έργα της ενεργοποιούν διαφορετικές αισθήσεις καθώς πειραματίζεται θαυμαστά με φυσικά υλικά.
Αυτή την εποχή με τη νέα δουλειά της για το Conservatory στο Barbican Centre, του Λονδίνου συνεχίζει την άκρως ενδιαφέρουσα προσέγγισή της για τα προβλήματα αυτού του μοναδικού κόσμου μας.
Η μεγάλη εγκατάσταση με τίτλο «Cloud songs on the horizon» (Σύννεφα τραγούδια στον ορίζοντα) κατέλαβε και εκτίθεται στην καρδιά του μεγάλου στεγασμένου κήπου που βρίσκεται στο εξαιρετικό πολιτιστικό κέντρο, στην καρδιά του City της πολυπολιτισμικής βρετανικής πρωτεύουσας.
Το Barbican Center χτίστηκε ως δώρο του Σίτι προς τη χώρα και άνοιξε επίσημα τους χώρους του στο κοινό στις 3 Μαρτίου του 1982, και από την πρώτη στιγμή μέχρι και σήμερα παρεμβαίνει πρωτοποριακά στο παγκόσμιο γίγνεσθαι των τεχνών.
Είναι το μεγαλύτερο του είδους του στην Ευρώπη, όπου επίσης φιλοξενούνται αίθουσες συναυλιών κλασικής και σύγχρονης μουσικής, θεατρικές παραστάσεις, προβολές ταινιών, συνέδρια και εμπορικοί εκθεσιακοί χώροι. Εκεί στεγάζεται μάλιστα μία βιβλιοθήκη, τρία εστιατόρια και μία εξαιρετική σχολή μουσικής.
Μέσα του κλείνει την εξαιρετική Barbican Art Gallery που παρουσιάζει στις αίθουσές της ό,τι καλύτερο και πρωτοποριακό γεννιέται στη διεθνή εικαστική τέχνη, με ένα δυναμικό μείγμα από ζωγραφική, αρχιτεκτονική, κατασκευές, σχεδιασμό, μόδα και φωτογραφία. Φέρνει στο πλατύ κοινό καινοτόμους εικαστικούς του 20ού και του 21ου αιώνα που διαμορφώνουν τις εξελίξεις και διεγείρουν αλλαγές στη σύγχρονη τέχνη.
Πίσω ακριβώς από τη μεγάλη αίθουσα συναυλιών στο πίσω μέρος του κέντρου ξετυλίγεται ένας ελεύθερος εκθεσιακός χώρος που ονομάζεται «The Curve» (καμπύλη). Ξεκίνησε να λειτουργεί τον Μάιο του 2006 και έχει φιλοξενήσει σύγχρονους καλλιτέχνες που με τα έργα τους ανταποκρίθηκαν στην ιδιαίτερη αρχιτεκτονική αυτού του χώρου
Αυτό το συγκλονιστικό μπρουταλιστικής αρχιτεκτονικής κτίριο, στέκει υπέροχα, καθώς αντιστέκεται αισθητικά και με χάρη, απέναντι στους ουρανοξύστες που το τριγυρίζουν. Μπρος στα πόδια του κλείνει με το εξαιρετικό ξέφωτο στο κανάλι με τα σιντριβάνια που αναδεικνύει την δύναμή του αισθητικά. Οι εναέριοι δαιδαλώδεις διάδρομοι και γέφυρες που περνούν μέσα από κτίρια και πάνω από δρόμους το περιτριγυρίζουν και στοχεύουν τα βήματά μας ακριβώς εδώ όπου ιδιαίτερα την άνοιξη, το καλοκαίρι, και τις ηλιόλουστες χειμωνιάτικες μέρες γίνεται μια δροσιστική όαση χαλάρωσης και πολιτισμού.
Γύρω από το υπέροχο μπρουταλιστικής αρχιτεκτονικής κτίριο με το εξαιρετικό ξέφωτο στο κανάλι με τα σιντριβάνια, υψώνονται λοιπόν οι ουρανοξύστες του σύγχρονου κόσμου μας, με τράπεζες και μεγάλες εταιρείες και ακριβώς στο κέντρο του, στην οροφή του θεάτρου του Barbican αιωρούνται οι κρεμαστοί κήποι του, ένας γιγαντιαίος στεγασμένος βοτανικός κήπος!
Ένα όμορφο τροπικό δάσος εσωτερικού χώρου, το υπέροχο Conservatory, ο εμβληματικός κήπος των 2.100 m2, είναι ένα καταπράσινο κρησφύγετο που μέσα του κουρνιάζουν περισσότερα από 2.000 είδη φυτών, από όλο τον κόσμο. Οι δύο από τις τρεις εσωτερικές λιμνούλες, απίστευτης ομορφιάς, γεμάτες με εξωτικούς κυπρίνους koi, καθώς και άλλα ψάρια κρύου νερού, ενώ μια μικρότερη λιμνούλα είναι ένα ασφαλές καταφύγιο για χελώνες.
Ο καταπράσινος παράδεισος καλυμμένος με γυαλί εκτείνεται σε δύο επίπεδα στην καρδιά του μπρουταλιστικής αρχιτεκτονικής εντυπωσιακό και αχανές συγκρότημα, δεν χρησιμεύει απλώς ως πράσινη όαση και σκηνικό για πολυάριθμες εκδηλώσεις, αλλά επιτρέπει επίσης στους επισκέπτες να μάθουν για τη βιοποικιλότητα και τα φυτά που είναι σπάνια και απειλούμενα με εξαφάνιση, στον εγγενή βιότοπό τους.
Εδώ λοιπόν αυτός ο υπέροχος κήπος δίνει την δυνατότητα στους περιπατητές του να εκτιμήσουν βιωματικά την σύνδεση με την φύση αλλά και να προβληματιστούμε έστω και την ύστατη ώρα με εικαστικές δράσεις, να αναστρέψουμε τις επιπτώσεις από την περιβαλλοντική καταστροφή που επιφέραμε στον κόσμο μας.
Το Conservatory με τιμή και περηφάνια φιλοξενεί την θεαματική παρουσίαση των συγκλονιστικών γλυπτών της Ranjani Shettar που παραγγέλθηκαν από το Κέντρο Barbican σε συνεργασία με το Μουσείο Τέχνης Kiran Nadar (KNMA) και δημιουργήθηκαν ειδικά για τον συγκεκριμένο χώρο.
Το Cloud songs on the horizon, είναι η πρώτη μεγάλη θεσμική έκθεση του καλλιτέχνη στην Ευρώπη και περιλαμβάνει λοιπόν, πέντε νέα, μεγάλης κλίμακας κρεμαστά γλυπτά.
Η καλλιτεχνική πρακτική της Ranjani Shettar, που αναπτύχθηκε εδώ και δύο δεκαετίες, βασίζεται στη στενή παρατήρηση και μελέτη του φυσικού κόσμου. Σκεπτόμενη συνεχώς την υποκειμενική εξέλιξη του χρόνου στη φύση, οι αφηρημένες μορφές της επιδιώκουν να προκαλέσουν αυτό που αποκαλεί «προσαρμογές»: εκείνες τις ανεπαίσθητες και αναρίθμητες διαδικασίες αλλαγής και μεταμόρφωσης που λαμβάνουν χώρα ανάμεσα στα διάφορα είδη κάθε δεδομένου περιβάλλοντος.
Διασχίζοντας το χώρο, συναντάμε τα γλυπτά της φωλιασμένα ανάμεσα στο κατάφυτο φύλλωμα ή άλλα γλιστρούν πάνω από την ήρεμη λίμνη με τα koi. Σκαλισμένο σε κομμάτια από ανακυκλωμένο ξύλο τικ ή διαμορφωμένα σε βάσεις από ανοξείδωτο χάλυβα και δεμένα με χειροποίητο ύφασμα μουσελίνας, η Shettar χρησιμοποιεί για τις γλυπτές εγκαταστάσεις της, τεχνικές προσαρμοσμένες από παραδοσιακές ινδικές τέχνες. Δουλεύοντας διαισθητικά, η προσέγγισή της είναι ενσωματωμένη και ανταποκρίνεται στο δικό της πλαίσιο και το περιβάλλον.
Τα έργα κυριολεκτικά αιωρούνται, κυριολεκτικά ίπτανται στους καταπληκτικούς χώρους και μπορούμε να τα βλέπουμε από πολλές διαφορετικές οπτικές γωνίες, Η Shettar αριστοτεχνικά μας παρασύρει στην περιπλάνηση και την εξερεύνηση καθώς μας πείθει να γλιστράμε απαλά εξερευνώντας τα γλυπτά αλλά και να βλέπουμε κάθε δέντρο, λουλούδι, φύλλο, φυτό και να εκτιμήσουμε τους δικούς τους μοναδικούς ρυθμούς. Καταφέρνει μοναδικά να αναγνωρίζουμε τους κύκλους μετασχηματισμού που είναι ενσωματωμένοι σε κάθε εποχή, ακριβώς όπως τα σύννεφα από πάνω μας, που ξέρουμε ότι αλλάζουν πάντα αθόρυβα το σχήμα τους.
Η Shettar έχει εξελίξει μια ξεχωριστή, καθοδηγούμενη από τη δημιουργική διαδικασία οπτική γλώσσα, που είναι εξ ολοκλήρου δική της. Οι αιωρούμενες αφηρημένες μορφές της μεταμορφώνουν τα μοντερνιστικά γλυπτά, μέσω μιας βαθιάς ευαισθησίας για τα υλικά που χρησιμοποιεί αλλά προβάλλοντας και την ενσάρκωση μιας οικολογικής συνείδησης, που προέρχονται από το τοπικό παραδοσιακό πλαίσιο, μέσα στο οποίο ζει και δημιουργεί.
Οι εγκαταστάσεις της μέσα στην κομψή ησυχία τους, καταφέρνουν κάτι εκπληκτικό, να αυξήσουν απαλά την ευαισθητοποίησή μας, ώστε να αναρωτηθούμε, να προβληματιστούμε για το πώς είμαστε συνδεδεμένοι χωρικά, υλικά, συναισθηματικά με αυτόν τον κόσμο που μας περιβάλλει.
Η Shettar χρησιμοποιεί το φυσικό φως που διαπερνά την γυάλινη οροφή και λούζει άπλετα τα γλυπτά της μέσα στους υπέροχους κρεμαστούς πολυεπίπεδους κήπους του Conservatory στο Barbican Centre, ως ενεργό συστατικό της κατασκευής του γλυπτού και όχι ως παθητικό μέσο προβολής που θα συνέβαινε αργότερα.
Τα γλυπτά της Shettar που συνοδεύουν την οικολογική μας βουτιά φέρουν ποιητικά ονόματα που αποδίδουν επακριβώς την ομορφιά τους: Cloud songs on the horizon, 2023 ( Σύννεφα τραγούδια στον ορίζοντα), In the thick of the twilight, 2023, (Στο κέντρο του λυκόφωτος), Above the crest, 2023, (Πάνω από την κορυφή), Moon dancers, 2023, (Χορευτές του Φεγγαριού), On the wings of crescent moons, 2023, (Στα φτερά των μισοφέγγαρων).
Τα οικολογικά γλυπτά, που αγκαλιάζονται αρμονικά από τη στεγασμένη ολοπράσινη όαση ξορκίζουν την περιβαλλοντική καταστροφή και τα άλλα φρικτά αποτελέσματα της ανθρώπινης παρέμβασης στον κόσμο γύρω μας.
Η τέχνη και η πανανθρώπινη επικοινωνιακή γλώσσα της είναι εκείνη η δύναμη που μας ενώνει βάζοντας το θεμέλιο για να σωθεί η Γη μας.
Η ανθεκτικότητα της φύσης, αν της δώσουμε μια ευκαιρία, μπορεί να μας εκπλήξει, τώρα που με την τεχνολογία μπορούμε να προσεγγίσουμε ανθρώπους διαφορετικών εθνών, πολιτισμών και θρησκειών όπως η χαρισματική Ινδή καλλιτέχνις Ranjani Shettar, ώστε να εμπνευστούμε δρόμους για κοινωνική και περιβαλλοντική δικαιοσύνη.
Το ανθρώπινο ελεύθερο πνεύμα, εκείνοι που δεν εγκαταλείπουν και αγωνίζονται, με την γλώσσα της τέχνης, ας μην το ξεχνάμε, συχνά επιτυγχάνουν εκπληκτικά αποτελέσματα . Τίποτα δεν μας χαρίζεται κι εδώ πρόκειται για το μέλλον ολόκληρου του κόσμου μας αλλά και του κόσμου των γενεών που προσμένουμε.
-----------
**Πληροφορίες για τα καταπληκτικά έργα της Ranjani Shettar στο Conservatory του υπέροχου Barbican Centre, του Λονδίνου, μπορείτε να βρείτε εδώ: https://www.barbican.org.uk/whats-on/2024/event/the-conservatory-x-ranjani-shettar
----------
**Photo: A. KATSIOULA
Comments