Walter Sickert / Γουόλτερ Σίκερτ: μεταϊμπρεσιονιστής ζωγράφος και χαράκτης, μέλος του Camden Town Group, αποτύπωσε την αστική ζωή του Λονδίνου στις αρχές του 20ου αιώνα. Κατηγορήθηκε ως ύποπτος για Τζακ ο Αντεροβγάλτης
Ακούστε το podcast στο Spotify κάνοντας κλικ επάνω, ή στο podcasters κάτω
Δείτε το videocast στο YouTube κάνοντας κλικ κάτω
----------
Αφορμή η επικαιρότητα και το πολιτικό γίγνεσθαι των ημερών στη θύμηση των “Μικροαστικών” του Λουκιανού Κηλαηδόνη σε ποίηση του Γιάννη Νεγρεπόντη, που μας φέρνουν στον κόσμο και τις νοοτροπίες της μεσαίας τάξης και την πραγματικότητα των ημερών μας για να μεταπηδήσουμε στις κοινωνικές ανακατατάξεις των αρχών του 20ου αιώνα μέσα από πίνακες με αστικές σκηνές, τοπία, πορτρέτα, γυμνά αλλά και μια ολόκληρη σειρά φόνων που τον κατέστησαν ύποπτο ως δολοφόνο γυναικών!
Τα δημιουργήματα του συγκλονιστικού, κοσμοπολίτη και εκκεντρικού Βρετανού καλλιτέχνη, ο οποίος αναγνωρίζεται ως ένας από τους σημαντικότερους καλλιτέχνες, άνοιξαν τον δρόμο προς τον Μοντερνισμό και ενέπνευσε τον Lucian Freud και τον Francis Bacon. Με ριζοσπαστική ματιά, ξεχωριστή προσέγγιση στο σκηνικό και το θέμα της καθημερινότητας στην Βρετανία, ειδησεογραφική αποτύπωση, καταφέρνει να δώσει παραστατικά στο κοινό την απεικόνιση της κοινωνίας μετά την βιομηχανική επανάσταση. Έχει συμβάλει σημαντικά στη διαμόρφωση της σύγχρονης βρετανικής τέχνης έτσι όπως τη γνωρίζουμε σήμερα, συνεχίζοντας να επηρεάζει τους σύγχρονους ζωγράφους
** Το 2022 το υπέροχο έργο του γέμισε τις αίθουσες της Tate Britain, στο υπέροχο νεοκλασικό κτίριο της ναυαρχίδας του δικτύου πινακοθηκών Tate, σε μια καταπληκτική έκθεση με τίτλο το όνομά του, «Walter Sickert». Μας αποκάλυψε σε όλο το εύρος του, το ακόμα ζωντανό όραμα του, σε συνδυασμό με εκπληκτικά έργα συγχρόνων του για την τόσο ισχυρά μεταβαλλόμενη εποχή του
Άκουγα δίσκους πριν καν μάθω να διαβάζω… Μεγάλωσα με 45άρια που τα έπαιζα με ένα μικρό πικάπ σε ροζ απόχρωση, σαν μικρό βαλιτσάκι που το καπάκι του άνοιγε και γινόταν ηχείο.
Κούμπωνε στην βάση με μεταλλικά ελάσματα και πάντα έπρεπε να προσέχω να μην τραβηχτούν τα μικρά καλωδιάκια. Είχε ένα καλώδιο ρεύματος που ξετυλιγόταν μόνο παρουσία των μεγάλων από τα σπλάχνα του, αλλά οι γονείς μου θεωρούσαν πως οι τεράστιες -έτσι μου φαινόταν τότε- μπαταρίες του ήταν περισσότερο “ασφαλείς για το παιδί”. Πάντα βέβαια, αυτό, το “δικό μου” πικάπ ήταν που το “δανείζονταν” οι μεγάλοι όταν στήνονταν οικογενειακά και φιλικά γλεντάκια και πάρτι σε σπίτια που δεν διέθεταν βινύλια καθώς βγάζοντας τελείως από τη βάση το καπάκι-ηχείο, έπαιζε και LP. Το θυμάμαι να παίζει ακόμα και σε οικογενειακά πικνικ στην εξοχή.
Τα δισκάκια μου που μου αγόραζε συνήθως η μαμά μου, ήταν ένας πανέμορφος κόσμος που με ταξίδευε παντού. Όλα μα όλα κάθε πρωί τόσο, μα τόσο “μαγικά” ήταν τακτοποιημένα στις θήκες άλμπουμ που μάλιστα ασφυκτιούσαν πολύ συχνά σε όγκο και έμπαιναν η μία δίπλα στην άλλη με αυτοκόλλητα που εκείνη με τα μαγικά χέρια της, φρόντιζε να έχουν καλλιτεχνικά γραμμένο το όνομά μου.
Παιδικά παραμύθια, παιδικά τραγούδια, Καραγκιόζης, και ευκολοχώνευτα χιτάκια της εποχής, που ξανάβγαιναν κατά την διάρκεια της μέρας από την ασφάλεια της θήκης και πήγαιναν να ξεχαστούν στα πιο απίθανα μέρη του σπιτιού…
Ναι, τους συμπεριφερόμουν όπως ήθελα.. Τα έπιανα, τα ζουλούσα, τα αγκάλιαζα, τα πετούσα χάμω, ξάπλωνα, αποκοιμόμουν πάνω τους… ας ακουγόταν θόρυβοι και σκρατς μετά...
Ως εδώ όμως! Αυτά συνέβαιναν στο παιδικό μου σύμπαν που ήταν ο κόσμος μου, γιατί , γιατί υπήρχε και το απαγορευμένο!
Μου άρεσε κάποιες φορές κρυφά, να “φυλλομετρώ” και τα άλλα τα μαύρα βινύλια LP και 45αρια που ήταν όλα τακτοποιημένα σε ράφια στην βάση της βιβλιοθήκης. Όχι τα δικά μου. Εκείνα που οι μεγάλοι δεν άφηναν να πιάνουν τα άγαρμπα παιδικά χέρια μου. Πάντα, πάντα έπεφτα πάνω στην άρνησή τους, καθώς με ευλάβεια έβγαζαν από την θήκη το βινύλιο, διάβαζαν προσεκτικά τις ετικέτες του, αγγίζοντάς το προσεκτικά στο κέντρο, επιμελώς το καθάριζαν με τα μαλακά πανάκια τους και τοποθετούσαν τον πολύτιμο αγρατζούνιστο δίσκο στο πικάπ πριν κατεβάσουν πολύ προσεκτικά τον βραχίονα για να “διαβάσει” η βελόνα το θαυμαστό περιεχόμενο.
Απόλαυση!… Ξεχείλιζε η μουσική στο σπίτι ολάκερο, γέμιζαν οι μελωδίες και οι ρυθμοί το σύμπαν γύρω μας, τύλιγαν την καθημερινότητα με ακούσματα και χρώματα… Με ένταση και συναίσθημα με κάποιες φορές μάλιστα να τρίζουν τα ηχεία, τα ξύλινα πατώματα και το μέρος της καρδιάς…
Έτσι, έτσι απλά εναλλάσσονταν στο απαγορευμένο πλατό των μεγάλων, ο Τσαϊκόφσκι, ο Μπετόβεν, ο Χατσατουριάν, ο Θεοδωράκης, ο Χατζιδάκις, ο Ξαρχάκος, ο Μπιθικότσης, ο Τσιτσάνης, ο Καζαντζίδης, οι Beatles, οι Rolling Stones αλλά και ο… Γάλλος Ανταμό που άρεσε πολύ στη μαμά μου.
Πραγματική τελετουργία, μέχρι να ακουστεί και η τελευταία νότα, να επιστρέψει ο βραχίονας στη θέση του, να ξανακαθαριστεί το βινύλιο και να μπει ξανά στην εργοστασιακή θήκη του για να πάρει την θέση που του αρμόζει όταν επιστρέφει στο ράφι που ξεκίνησε.
Και ναι, ναι, θυμάμαι τα παιδικά δάχτυλα να αλητεύουν, να αλητεύουν για να βρουν την ευκαιρία να ακουμπήσουν αυτό το απαγορευμένο μαύρο υλικό...
Και μια μέρα, μια μέρα ένα κόκκινο βινύλιο μπήκε στο σπίτι μας (από τον μπαμπά μου, την μαμά μου… δεν θυμάμαι καλά) και μου πήρε το μυαλό! Ένα κόκκινο βινύλιο που χαράχτηκε στη μνήμη και στα παιδικά ακούσματα σαν εικόνες, κάτι υπέροχες φωτογραφίες σαν θαμπές πολαρόιντ σε αποχρώσεις μπεζ καφέ που το κόκκινο λαμπυρίζει έντονο και εξωπραγματικό μέσα τους.
Τα “Μικροαστικά” ήταν ένας κόκκινος δίσκος, ένας δίσκος σε μουσική του Λουκιανού Κηλαηδόνη και ποίηση του Γιάννη Νεγρεπόντη. Μου έκανε μεγάλη εντύπωση το χρώμα του βινυλίου όμως και οι μελωδίες του πραγματικά καταγράφηκαν στη μνήμη μου και συχνά σιγοτραγουδούσα την στροφή “έναν αντάρτη βγάλαμε στην οικογένειά μας”, τους άλλους στίχους δεν τους καταλάβαινα τότε, ακόμα και τον τίτλο, τα “Μικροαστικά”.
Πέρασε καιρός, κάποια χρόνια και θυμάμαι έπεσε στα χέρια μου το βιβλίο των “Μικροαστικών” που πραγματικά με έβαλε μέσα στον “κόσμο των Μικροαστών” και της “μεσαίας τάξης” ξανακούγοντας τελείως διαφορετικά εκείνα τα καταπληκτικά τραγούδια που τώρα πια ηχούσαν κάπως αλλιώς στα αυτιά μου…
Αναλύσεις, πολιτικές ζυμώσεις, βιβλία, αναφορές, αλλά οι στίχοι εκείνοι αποτυπώνουν ακριβώς της ιδιοσυγκρασία μιας ολόκληρης γενιάς και πραγματεύεται μπορώ να πω και τις νοοτροπίες του παρόντος χρόνου.
“Οικονομία κάνε”, “Πρωινή Γυμναστική”, “Ντροπή τέτοιο παιδί”, “Κολλήγα Γιός”, “Στη Μικρή Αίθουσα Εκθέσεων Παρνασσού”, “Ο Γάμος”, “Ο Γιώργος”, ο “Εργένης”, “Κάποιος Παλιός Συνάδελφος”, “Σε Πάρτι του ‘50”, το καταπληκτικό “Ξερίζωμα” με τον Λάκη Χαλκιά και το αριστούργημα “Μακρυά Από Την Πόλη” με την ιδιαίτερη φωνή του Μίμη Χρυσομάλλη, όλα με ιδιαίτερο νόημα και καταλυτική δυναμική! Χαρακτήρες και καταστάσεις σε τραγούδια, που θα μπορούσαμε να πούμε κλείνουν ιστορικές αφηγήσεις και αναλύσεις γεγονότων και προσωπικοτήτων μιας ολόκληρης τάξης, της μεσαίας τάξης και των αντιδράσεων της στην πραγματική ζωή και καθημερινότητα.
Ο μικροαστός (προέρχεται από το γαλλικό Petite bourgeoisie) είναι ένας γαλλικός όρος που αναφέρεται σε μια κοινωνική τάξη (Μικροαστική) που αποτελείται από ημιαυτόνομους πολιτικά αγρότες και εμπόρους.
Η οικονομική και ιδεολογική στάση της μικροαστικής τάξης σε περιόδους κοινωνικοοικονομικής σταθερότητας καθορίζεται αντανακλώντας τη στάση της υψηλής αστικής τάξης, ('high' bourgeoisie, μπουρζουαζία, η άρχουσα τάξη μιας καπιταλιστικής κοινωνίας που ουσιαστικά προήλθε από την βιομηχανική επανάσταση) με την οποία η μικροαστική αστική τάξη επιδιώκει να ταυτιστεί και της οποίας την γενικότερη αστική ηθική προσπαθεί να μιμηθεί.
Ο όρος είναι πολιτικοοικονομικός και αναφέρεται στον ιστορικό υλισμό. Αρχικά υποδήλωνε ένα υποστρώμα των μεσαίων τάξεων τον 18ο και τις αρχές του 19ου αιώνα. Στα μέσα του 19ου αιώνα, ο Γερμανός οικονομολόγος Καρλ Μαρξ και άλλοι μαρξιστές θεωρητικοί χρησιμοποίησαν τον όρο μικροαστός για να προσδιορίσουν το κοινωνικοοικονομικό στρώμα της αστικής τάξης που αποτελείται από μικροκαταστηματάρχες και αυτοαπασχολούμενους τεχνίτες.
Στην Ελλάδα ποτέ μα ποτέ δεν είχαμε φεουδάρχες, και ποτέ δεν ήρθε η βιομηχανική επανάσταση για να έχουμε ένα σαφή διαχωρισμό της αστικής τάξης από την μια και των εργατών, των προλετάριων από την άλλη παλαιότερα. Ιστορικά διαμορφώθηκε διαφορετικά με αποτέλεσμα η κοινωνία μας σταδιακά τώρα πια να αποτελείται από μικροϊδιοκτήτες, αυτοαπασχολούμενους, και εμπόρους που συσσωρεύθηκαν, διογκώθηκαν και αποτελούν μια τεράστια μεσαία τάξη πλέον, που καθορίζει το οικονομικό και πολιτικό μέλλον της χώρας.
Εκεί άλλωστε στοχεύουν πρωτίστως με τις εξαγγελίες τους και αντλούν δύναμη τα πολιτικά κόμματα που εναλλάσσονται στην εξουσία τα χρόνια της μεταπολίτευσης. Το βλέπουμε στις εκλογές, όπως συνέβη πρόσφατα που η “βουβή πλειοψηφία” της μεσαίας τάξης και των δημοσκόπων, αυτοί όλοι που κατάφεραν με αιματηρές περικοπές και υπέρογκη φορολογία να αντέξει στην κρίση και τα μνημόνια των τελευταίων χρόνων, όχι μόνο βγάζει κυβέρνηση που πιστεύει πως θα φέρει σταθερότητα αλλά και την επόμενη μέρα το ελληνικό χρηματιστήριο εκτοξεύεται ψηλά, προεξοφλώνταςοικονομικές επιτυχίες και επενδύσεις.
Καλά τα προγράμματα, οι προϋπολογισμοί και οι εξαγγελίες κάθε είδους από όλες τις πλευρές όμως η κοινωνία δεν αλλάζει εντυπωσιακά. Η καθημερινότητα με τις κάθε είδους αγκυλώσεις, διαχωρισμούς και ανισότητες, δεν επανακαθορίζεται. Δεν αλλάζει κάτι την επόμενη των εκλογών στην νοοτροπία, την ιδιοσυγκρασία και την ζωή γενικότερα. Οι όποιες αλλαγές γίνονται συλλογικά με ομόνοια από τα κάτω και παρασύρουν με την δύναμή τους σε αλλαγές την κοινωνία και την εκάστοτε εξουσία. Ισχυρή παιδεία, δωρεάν υγεία, ισότητα, ασφάλεια, δικαιοσύνη καθορίζουν την ποιότητα ζωής ενός λαού και μπορεί να οδηγηθεί από εμπνευσμένες κυβερνήσεις ώστε να δημιουργήσει θαύματα.
Το μόνο που βλέπουμε τα τελευταία χρόνια όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά στην παγκόσμια πολιτική σκηνή είναι ανάρμοστες συμπεριφορές και αλαζονεία πολιτικών. Τρανταχτά παραδείγματα ο Ρώσος Πρόεδρος Πούτιν, ο τέως Αμερικανός Πρόεδρος Τραμπ, εδώ στο Λονδίνο ο τέως Πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον που ακόμη ψεύδεται για τα όχι ένα και δύο αλλά 12 κορονοπάρτι του εν μέσω της πανδημίας και της καραντίνας λόγω Covid-19.
Ολα αποτυπώνονται εμφανώς στα δηκτικά χασταγκς στα κοινωνικά δίκτυα, στα ΜΜΕ και φυσικά η περιρρέουσα ατμόσφαιρα και οι κοινωνικές ανάλγητες συμπεριφορές της εξουσίας όλων, περνά αυθόρμητα στην τέχνη και τις σύγχρονες εκφράσεις της. Βίντεο, φωτογραφικά και σύγχρονες εικαστικές δημιουργίες και εγκαταστάσεις εκφράζουν τις ιστορικές στιγμές που ζούμε.
Ο μελλοντικός άνθρωπος αλλά και ο ιστορικός μελετητής σίγουρα θα ανατρέξει στα μίντια και την τέχνη των χρόνων μας για ασφαλή συμπεράσματα που θα αποτυπώνουν την ατμόσφαιρα στην πολιτική και την κοινωνία που αποπνέουν οι καιροί μας και μέσα σ’ αυτά και η… υπερφίαλη συμπεριφορά του κάθε Πρωθυπουργού, κυβερνήτη, πολιτικού άνδρα και γυναίκας.
Ναι έτσι ακριβώς συμβαίνει και τώρα. Μέσα από εικαστικές εκθέσεις, τολμηρές εγκαταστάσεις και προβολές παίρνουμε όλες τις πληροφορίες για κοινωνικά γεγονότα, πολιτικές και ιστορικές αναφορές, τρόπους συμπεριφοράς και εικόνα της καθημερινότητας από τα δημιουργήματα των καλλιτεχνών.
Ανατρέχοντας στο παρελθόν και στην πρόσφατη βρετανική ιστορία, λίγοι καλλιτέχνες έχουν ορίσει μια εποχή τόσο πολύ όσο ο εικαστικός δημιουργός Walter Sickert (31 Μαΐου 1860 – 22 Ιανουαρίου 1942), του οποίου οι ζωντανές, απεικονίσεις της Αγγλίας του τέλους του 19ου αιώνα και των αρχών του 20ου συνεχίζουν να απογειώνουν τη φαντασία μας ακόμη και σήμερα.
Σε μια κοινωνία που αλλάζει δραματικά μορφή την εποχή που έζησε και δημιούργησε, ο Βρετανός Sickert έγινε διάσημος για τους ζωντανούς, συχνά έντονους πίνακες και τα χαρακτικά του που αποτύπωσαν έξυπνα τον χώρο και τις συνήθειες ολόκληρης της κοινωνίας.
Ο Walter Richard Sickert ήταν γερμανικής καταγωγής Βρετανός ζωγράφος και χαράκτης και υπήρξε μέλος της Ομάδας Μετα-Ιμπρεσιονιστών Καλλιτεχνών του Camden Town του Λονδίνου στις αρχές του 20ου αιώνα.
Είχε σημαντική επιρροή στα χαρακτηριστικά βρετανικά στυλ της avant-garde τέχνης στα μέσα και στα τέλη του 20ου αιώνα. Ο Sickert ήταν κοσμοπολίτης και εκκεντρικός που συχνά προτιμούσε τους απλούς ανθρώπους και τις αστικές σκηνές ως θέμα του. Το έργο του περιλαμβάνει επίσης πορτρέτα γνωστών προσωπικοτήτων αλλά και εικόνες που προέρχονται από ειδησεογραφικές φωτογραφίες του Τύπου. Θεωρείται εξέχουσα προσωπικότητα στη μετάβαση από τον ιμπρεσιονισμό, στον μοντερνισμό.
Δεκαετίες μετά το θάνατό του, αρκετοί ερευνητές και θεωρητικοί «υποψιάστηκαν» ότι ο Sickert ήταν ο κατά συρροή δολοφόνος Τζακ ο Αντεροβγάλτης -ένας από τους ιστορικά 140 υπόπτους, ειδικά λόγω του πίνακα του «Ο Φόνος του Κάμντεν Τάουν» και των αποτυπωμένων λεπτομερειών - , αν και η θεωρία έχει σε μεγάλο βαθμό απορριφθεί.
Το 2022 είχαμε την χαρά να απολαύσουμε μια μεγάλη συγκλονιστική εικαστική έκθεση στην Tate Britain που μας αποκάλυψε σε όλο το εύρος του, το ακόμα ζωντανό όραμα του σε συνδυασμό με εκπληκτικά έργα συγχρόνων του για την τόσο ισχυρά μεταβαλλόμενη εποχή του. Οι κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές ήταν καταιγιστικές εκείνη την περίοδο και ουσιαστικά αυτό ακριβώς συμβαίνει και σήμερα.
Η μεγάλη έκθεση που απλώθηκε στο υπέροχο νεοκλασικό κτίριο της Tate Britain με τίτλο το όνομά του «Walter Sickert», παρουσίασε το έργο του με μια νέα οπτική ματιά, Διερεύνησε βαθιά την ριζοσπαστική, ξεχωριστή προσέγγιση στο σκηνικό και το θέμα της καθημερινότητας στην Βρετανία με προβολή σε ολόκληρο τον κόσμο. Με μέντορες διάσημους ζωγράφους από τον James Abbott McNeill Whistler έως τον Edgar Degas, συνεχίζει να επηρεάζει τους σύγχρονους ζωγράφους μέχρι σήμερα και σίγουρα στο μέλλον.
Οι μεγάλες γκαλερί στην πινακοθήκη που βρίσκεται στο πλούσιο Μίλμπανκ, περιοχή στο Γουέστμινστερ του Λονδίνου, δίπλα στον ποταμό Τάμεση, ανατολικά του Pimlico, γέμισαν πρωτοποριακά έργα που ανεβάζουν την αισθητική και ουσιαστικά αφηγούνται ιστορικά γεγονότα και κοινωνικές αλλαγές.
Ερευνώντας το πρώιμο έργο του διακρίνουμε τις φιγούρες να διαλύονται σε σκοτεινά περιβάλλοντα και χώρους. Ακόμα και η εκπληκτική αυτοπροσωπογραφία του την βλέπουμε πραγματικά να διαλύεται σε μα «λασπώδη» και ζοφερή αίσθηση της πραγματικότητας. Ένα υπόγειο ρεύμα σκότους διαπερνά το έργο του και διακριτικά αιχμαλωτίζει το χρώμα και το φως.
Ενώ οι ιμπρεσιονιστές και οι διάδοχοί τους εξύψωναν τις επιδράσεις του φυσικού φωτός, βρίσκοντας εικαστική έκσταση στην ομορφιά της φύσης, το έργο του Sickert είναι εγκλωβισμένο βαθιά στους ρύπους και την πυκνή αιθαλομίχλη. Οι συνέπιες της βιομηχανικής επανάστασης, αποτυπώνονται σε όλο το μεγαλείο τους. Η καθημερινότητα στην πόλη, η βρωμιά και η αποσύνθεση του Κάμντεν.
Συνεχίζει ακάθεκτος και περνά μέσα από την υπέροχη αποτύπωση της καθημερινής ζωής. Ηταν μέλος του Camden Town Group, μιας ομάδας Βρετανών μεταϊμπρεσιονιστών ζωγράφων. Ο Sickert, ως πρώην ηθοποιός (δοκίμασε κι αυτό του το ταλέντο), ζωγραφίζει επανειλημμένα τις σκηνές και τις αίθουσες μουσικής που τόσο πολύ αγαπούσε.
Παρατηρούμε στο έργο του ηθοποιούς «παγωμένους» σχεδόν φωτογραφικά κάτω από τρομακτικά λαμπερούς προβολείς, ντυμένους με φωτεινά κόκκινα και άσπρα φορέματα, καλλιτέχνες ακροβάτες που αιωρούνται στη μέση της πτήσης τους, τραγουδιστές που αποτυπώνονται στη μέση του τραγουδιού τους, σε μια κορόνα που την αισθανόμαστε να σχίζει και να πλανιέται με ηχώ στον αέρα..
Ο Γάλλος ιμπρεσιονιστής Degas, καταφέρνει στο έργο του να μας δείξει την δόξα και το χρυσό φως μιας παράστασης με τα άτομα να ξεχωρίζουν φωτεινά. Οι μάζες των σωμάτων του Sickert είναι παγιδευμένες στη σκοτεινιά, σκιώδεις παρατηρητές που «μουτζουρώνονται» και διαπερνούν ο ένας μέσα στον άλλον, γίνονται μεγάλες ανώνυμες, άμορφες γοητευτικές σφαίρες, παίρνουν μια περισσότερο απειλητική οπτική.
Αποτυπώνει τα συναισθήματα στις γυρισμένες πλάτες των θεατών που παρακολουθούν την προβολή μιας ταινίας στις απαρχές του κινηματογράφου. Χρησιμοποιεί καθρέφτες, αντανακλάσεις και πηγές φωτός για να τραβήξει την προσοχή μας στο θέμα, όπως η γυναίκα που σηκώνει το χέρι για να φτιάξει τα μαλλιά της, λαχταρώντας να δει τον εαυτό της σε έναν καθρέφτη πάνω από ένα ψηλό τζάμι.
Μια ηθοποιός που το πρόσωπό της αλλάζει και παραμορφώνεται από τα φώτα που τρεμοπαίζουν κάτω από το πηγούνι της. Αυτοπροσωπογραφίες από παράξενες γωνίες που δεν κολακεύουν. Χρησιμοποιεί με ταλέντο στα έργα την οπτική από αντανακλάσεις που μπλέκει αρμονικά με την αναπαράσταση.
Τα τοπία του είναι γεμάτα παράξενες σιλουέτες και σκοτεινές σκιές. Όμως εκεί που το «σκοτάδι» του γίνεται αξεπέραστο είναι στα γυμνά του. Γυμνός ερωτισμός και ευαλωτότητα στα έργα του Pierre Bonnard, του Edgar Degas και σε περίοπτη θέση του Lucian Freud -του οποίου υπήρξε εμπνευστής- που μπλέκουν σε παράξενες συνομιλίες με τα σώματα από τα έργα του Sickert που είναι όχι σε πόζα αλλά εγκαταλελειμμένα, προκλητικά και νοσηρά, με χαλαρά άκρα, απλωμένα σε βρώμικα κρεβάτια που υπάρχουν σε άσχημα δωμάτια. Τα πόδια τους τεταμένα ανοιχτά, άβολα και χυδαία, σκληρές φιγούρες χωρίς συναίσθημα.
Και λίγο πιο πέρα στην χρονογραμμή, οι πίνακες «Camden Town Murders» (Οι φόνοι του Κάμντεν Τάουν) όλοι γεμάτοι με πλήρως ντυμένους άνδρες και φαινομενικά άψυχες γυμνές γυναίκες. Είναι σκόπιμα αμφιλεγόμενες, λεπτομερειακά περιγραφικές, εικόνες ειδησεογραφικά «κίτρινες» κυριολεκτικά, που διψούν για δημοσιότητα, κραυγάζουν εντυπωσιακά (από εδώ βγήκε το συμπέρασμα πως ο δημιουργός θα μπορούσε να είναι ο Τζακ ο Αντεροβγάλτης). Έντονες, σπλαχνικές εικόνες που σε οδηγούν σε τρομακτικά συναισθήματα και που μερικές φορές σε σαγηνεύουν…Ναι αισθάνεσαι εικαστικά να σε σαγηνεύουν!
Η μεγαλύτερη έκπληξη βέβαια έρχεται από την λαμπρότητα που διακρίνεις στα μεταγενέστερα έργα του Sickert. Στο τελευταίο παραγωγικό διάστημα της ζωής του δημιουργεί μεγάλων διαστάσεων πίνακες και εμπνέεται από ειδησεογραφικές φωτογραφίες και αποκόμματα εφημερίδων και περιοδικών. Μια τεράστια διαφοροποίηση στην αποτύπωση και απεικόνιση.
Εξερευνά το επίπεδο της εικόνας και την αντίθεση που δίνει η οπτική της κάμερας. Παράξενες αποτυπώσεις που δίνουν ζωή, χαρακτήρα και ψυχή στα φωτογραφικά μοντέλα των ασπρόμαυρων δημοσιευμένων φωτογραφιών.
Το περίεργο κάδρο του Βασιλιά Γεωργίου Ε´ βασισμένη σε εφημερίδα, οι χορεύτριες του κανκάν σχεδόν απόκοσμες και η απίστευτη εικόνα του Sir Thomas Beecham που διευθύνει την ορχήστρα του είναι το πιο παράξενα δραματικό, αιματοβαμμένο πορτρέτο.
Tέλος το υπέροχο, παθιασμένο φιλί του ανθρακωρύχου στην σύντροφό του κατά την διάρκεια της απεργίας ζωντανεύει απογειωτικά και κυριαρχεί στο χώρο.
Η μεταφορά δημοφιλών εικόνων της ποπ αρτ οφείλεται στον Sickert, όπως και η χρήση της φωτογραφίας ως πηγής υλικού από καλλιτέχνες στο τέλος του 20ου αιώνα, όπως ο Francis Bacon αλλά και ο Andy Warhol.
Ο ζωγράφος της μεγαλούπολης, με την απαράμιλλη τεχνική και την εξελισσόμενη οπτική του καταφέρνει να δίνει ζωντανές εικόνες με χαρακτηριστικές φυσιογνωμίες της εποχής του όπως καλπάζει στον χρόνο.
Μπορούμε αν κοιτάξουμε προσεκτικά μέσα στους πίνακές του να αναγνωρίσουμε χαρακτήρες σε εικονογραφικές αποτυπώσεις που δεν απέχουν από τους σημερινούς ανθρώπους γύρω μας. Τα έργα του τραβούν την φαντασία μας καθώς ο Walter Sickert γίνεται ο ιδιόρρυθμος κοινωνικός σχολιαστής δίνοντάς μας την συναρπαστική εικόνα της εποχής του, οδηγώντας την τέχνη σε νέες μοναδικές κατευθύνσεις.
Κυριολεκτικά ειδησεογραφικοί οι χαρακτήρες στους πίνακές του, ακριβώς όπως οι δικοί μας σήμερα που μονοπωλούν την επικαιρότητα. Αναγνωρίσιμες οι φιγούρες και της δικήςμας καθημερινότητας στους καμβάδες του, αλαζόνες πολιτικοί, υπερφίαλοι άνθρωποι, προβεβλημένες περσόνες των μίντια, προβληματικές προσωπικότητες, εγκληματικές φυσιογνωμίες, θύτες και θύματα μιας καθημερινότητας που αλλάζει με άλματα, χωρίς κάποιες φορές να αντιλαμβανόμαστε το μέγεθος και την σημασία των γεγονότων και των αλλαγών που τροχοδρομούνται παγκόσμια, τώρα που τα όρια στις κοινωνικέςτάξεις όσοπάνεγίνονταιακόμαπερισσότερο, πιο πολύ δυσδιάκριτα.
---------------------------
** Πληροφορίες για την έκθεση «Walter Sickert», του 2022 στην Tate Britain, του Λονδίνου, μπορείτε να βρείτε εδώ: https://www.tate.org.uk/whats-on/tate-britain/walter-sickert
-----------------------------
** Photo: A.KATSIOULA από την έκθεση στην Tate Britain, του Λονδίνου το 2022
*Φωτό βινύλια: Wix.com
Comments