8 Μάρτη, Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας: για το 2023 ο στόχος της καμπάνιας είναι #EmbraceEquity. Ισότητα, σημαίνει δημιουργία ενός κόσμου χωρίς αποκλεισμούς, γιατί οι ίσες ευκαιρίες μόνο δεν αρκούν
“Say Their Names” είναι το σε εξέλιξη έργο έξω από τους φράχτες της Tate Modern εδώ στο Λονδίνο με πρόσωπα και ονόματα των εκατοντάδων νεκρών θυμάτων στις ιρανικές διαδηλώσεις για να μας υπενθυμίζει τον αγώνα για τα δικαιώματα των γυναικών μετά την δολοφονία της Mahsa Amini τον περασμένο Σεπτέμβρη. Ο συλλογικός ακτιβισμός είναι αυτό που οδηγεί στην αλλαγή της κοινωνίας. Με την δράση στην καθημερινότητα και ξεκινώντας την διεκδίκηση από την βάση φτάνοντας μέχρι τους δυναμικούς ευρείας κλίμακας αγώνες για αλλαγές, θα μπορέσουμε συλλογικά και παγκόσμια να παλέψουμε για την ισότητα. Πάλη για ισότητα, με σεβασμό στην διαφορετικότητα,με σύμμαχο όλη την κοινωνία δείχνουν τον δρόμο, για την κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική και πολιτική πρόοδο των γυναικών. Πρόσφατο παράδειγμα η ισπανική Βουλή που ενέκρινε νόμο που προβλέπει “άδεια εμμήνου ρύσεως” για όλες τις γυναίκες
Η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας είναι μια μέρα μνήμης και αγώνα σε ολόκληρο τον κόσμο. Κάθε χρόνο σηματοδοτεί την 8η Μαρτίου και γίνεται το επίκεντρο αναφοράς του κινήματος για τα δικαιώματα των γυναικών, διοχετεύοντας την προσοχή μας σε ζητήματα ισότητας των φύλων, δικαιώματα αυτοδιάθεσης και αναπαραγωγής και φυσικά τα προβλήματα κακοποίησης των γυναικών.
Με ώθηση από τα καθολικά κινήματα για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών, η Παγκόσμια Ημέρα προήλθε από τα εργατικά κινήματα στη Βόρεια Αμερική και την Ευρώπη στις αρχές του 20ου αιώνα, με πρώτη αναφορά, ως «Εθνική Ημέρα της Γυναίκας», που πραγματοποιήθηκε στις 28 Φεβρουαρίου 1909, στην πόλη της Νέας Υόρκης, και διοργανώθηκε από το Σοσιαλιστικό Κόμμα της Αμερικής, μετά από πρόταση της ακτιβίστριας Theresa Malkiel.
Αρχικά, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας δεν είχε καθορισμένη ημερομηνία, αν και γενικά γιορταζόταν στα τέλη Φεβρουαρίου ή στις αρχές Μαρτίου. Οι Αμερικανοί συνέχισαν να τηρούν την «Εθνική Ημέρα της Γυναίκας» την τελευταία Κυριακή του Φεβρουαρίου, ενώ η Ρωσία τίμησε την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας για πρώτη φορά το 1913, το τελευταίο Σάββατο του Φεβρουαρίου.
Το 1914, πραγματοποιήθηκε στις 8 Μαρτίου για πρώτη φορά στη Γερμανία, η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας, πιθανώς επειδή αυτή η ημερομηνία ήταν Κυριακή, αφιερωμένη στο δικαίωμα ψήφου των γυναικών, το οποίο οι Γερμανίδες κέρδισαν μόλις το 1918.
Ταυτόχρονα και την ίδια ημέρα, δηλαδή, στις 8 Μαρτίου 1914, έγινε μια πορεία για το δικαίωμα ψήφου των γυναικών και στο Λονδίνο, κατά την οποία συνελήφθη η κορυφαία ακτιβίστρια Sylvia Pankhurst, μπροστά από τον σταθμό Charing Cross καθώς πήγαινε να μιλήσει στην πλατεία Trafalgar, πυροδοτώντας διαμαρτυρίες.
Παρέμενε “γιορτή” αγώνα από τα εργατικά κινήματα, μέχρι περίπου το 1967, όταν υιοθετήθηκε από τις φεμινίστριες του δεύτερου κύματος. Η ημέρα εμφανίζεται πλέον ως ημέρα ακτιβισμού και μερικές φορές είναι γνωστή στην Ευρώπη ως «Παγκόσμια Ημέρα Αγώνα των Γυναικών».
Στις δεκαετίες του 1970 και του 1980, οι γυναικείες ομάδες ριζοσπαστικοποιούνται και ενώνονται με αριστερές και εργατικές οργανώσεις ζητώντας ίσες αμοιβές, ίσες οικονομικές ευκαιρίες, ίσα νομικά δικαιώματα, δικαιώματα αυτοδιάθεσης, επιδοτούμενη παιδική φροντίδα και πρόληψη της βίας κατά των γυναικών.
Τα Ηνωμένα Έθνη άρχισαν να γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας το 1975, χρονιά που είχε ανακηρυχθεί Διεθνές Έτος της Γυναίκας. Το 1977, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών καλεί τα κράτη μέλη να ανακηρύξουν την 8η Μαρτίου ως επίσημη μέρα του ΟΗΕ για τα δικαιώματα των γυναικών και την παγκόσμια ειρήνη. Από τότε τιμάται κάθε χρόνο από τα Ηνωμένα Έθνη και πολύ μεγάλο μέρος του κόσμου. Κάθε χρόνο η μέρα αφιερώνεται και επικεντρώνεται σε ένα συγκεκριμένο θέμα που αφορά στα δικαιώματα των γυναικών.
Φέτος, το θέμα για την Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας 2023, είναι ένα, #EmbraceEquity, αγκαλιάστε την ισότητα με την έννοια της ισονομίας και της δικαιοσύνης. Η εστίαση στην ισότητα των φύλων πρέπει να αποτελεί μέρος του DNA κάθε κοινωνίας, και είναι κρίσιμο να εστιάσουμε στην διαφορά μεταξύ της ισότητας (Equality) και της δικαιοσύνης (Equity).
Ο στόχος του θέματος της καμπάνιας της Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας 2023, #EmbraceEquity, είναι να κάνει τον κόσμο να μιλήσει για το “γιατί οι ίσες ευκαιρίες δεν αρκούν”. Οι άνθρωποι ξεκινούν από διαφορετικά μέρη, επομένως η αληθινή αποδοχή, η ένταξη και το ανήκεινστην “ομάδα” απαιτούν δίκαιη δράση.
Ισότητα ουσιαστικά και επί του πρακτέου σημαίνει δημιουργία ενός κόσμου χωρίς αποκλεισμούς. Καθένας από εμάς μπορεί να υποστηρίξει ενεργά και να αγκαλιάσει την ισότητα παλεύοντας καθημερινά στη δική του σφαίρα επιρροής.
Όλοι, μα όλοι, μπορούμε να αμφισβητήσουμε τα στερεότυπα των φύλων, να απαλείψουμε τις διακρίσεις, να επιστήσουμε την προσοχή στην προκατάληψη και να επιδιώξουμε την ένταξη στο σύνολο, δίκαια για όλους.
Ο συλλογικός ακτιβισμός είναι αυτός που οδηγεί στην αλλαγή της υφιστάμενης νοοτροπίας στην κοινωνία. Με την δράση στην καθημερινότητα και ξεκινώντας την διεκδίκηση από την βάση φτάνοντας μέχρι τους δυναμικούς ευρείας κλίμακας αγώνες για αλλαγές, θα μπορέσουμε συλλογικά να παλέψουμε για την ισότητα.
Η σφυρηλάτηση της ισότητας των φύλων δεν περιορίζεται αποκλειστικά στις γυναίκες που αγωνίζονται, καθώς όλοι μαζί, θα σφυρηλατήσουμε τις θετικές αλλαγές και την ισονομία.Πάλη για ισότητα, με σεβασμό στην διαφορετικότητα,με σύμμαχο όλη την κοινωνία δείχνουν τον δρόμο, για την κοινωνική, οικονομική, πολιτιστική και πολιτική πρόοδο των γυναικών.
Όταν ασπαζόμαστε την ισότητα, αποδεχόμαστε τη διαφορετικότητα και ενστερνιζόμαστε την ένταξη όλων στην κοινωνία χωρίς αποκλεισμούς και αγκυλώσεις. Θέλουμε την ισότητα για να σφυρηλατήσουμε την αρμονία και την ενότητα και να συμβάλουμε στην επιτυχία για όλους αυτό είναι το νόημα που σηματοδοτείται φέτος την Παγκόσμια Ημέρα.
Για παράδειγμα η ισότητα (equality) στο χώρο εργασίας δεν λαμβάνει υπόψη τις δημογραφικές ανάγκες — και αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ένα άδικο εργασιακό περιβάλλον. Από την άλλη πλευρά, η δικαιοσύνη (equity) προσπαθεί να προσδιορίσει τις συγκεκριμένες απαιτήσεις των εργαζομένων — ανάγκες που σχετίζονται με την εθνικότητα, την ηλικία, τη θρησκεία, την ταυτότητα φύλου, τον σεξουαλικό προσανατολισμό κ.λπ. Ας λάβουμε υπόψιν εδώ για να καταλάβουμε το νόημα γενικότερα πως η ισπανική Βουλή πριν λίγες βδομάδες ενέκρινε νόμο που προβλέπει “άδεια εμμήνου ρύσεως” για όλες τις γυναίκες.
Όμως οι συνθήκες Παγκόσμια διαφέρουν. Και αν σε κάποιες κοινωνίες γίνονται άλματα για να φτάσουμε στην πλήρη ισότητα και ισονομία, σε άλλες παλεύουν για αυτονόητα ανθρώπινα δικαιώματα.
Το πρόσφατο παρελθόν μας έδειξε πως η Παγκόσμια Ημέρα της Γυναίκας πυροδότησε βία στην Τεχεράνη του Ιράν στις 4 Μαρτίου 2007, όταν η αστυνομία ξυλοκόπησε εκατοντάδες άνδρες και γυναίκες που σχεδίαζαν να πραγματοποιήσουν μια συγκέντρωση. Η αμέσως προηγούμενη συγκέντρωση για την περίσταση είχε πραγματοποιηθεί στην Τεχεράνη το 2003, τέσσερα ολόκληρα χρόνια πριν.
Η αστυνομία συνέλαβε δεκάδες γυναίκες και μερικές από αυτές αφέθηκαν ελεύθερες μετά από αρκετές ημέρες απομόνωσης και σκληρής ανάκρισης. Αρκετοί άντρες ακτιβιστές, απελευθερώθηκαν στις 19 Μαρτίου 2007, τερματίζοντας μια δεκαπενταήμερη απεργία πείνας!
Στις μέρες μας τα πράγματα έχουν γίνει τραγικά. Από τον Σεπτέμβριο του 2022 που ξεκίνησαν οι μαζικές διαδηλώσεις στο Ιράν, μετά την δολοφονία της Mahsa Amini (Μαχσά Αμίνι), 687 διαδηλωτές έχουν σκοτωθεί στις κινητοποιήσεις. Πολλές είναι οι γυναίκες αλλά το πραγματικά εξωφρενικό είναι πως 93 από τα θύματα έχουν ηλικία κάτω των 18 ετών.
Βλέπουμε το εκρηκτικό κίνημα στο πολύπαθο Ιράν που επιμένει στους αγώνες του να έχει συσπειρώσει ολόκληρη την ιρανική κοινωνία, ανεξαρτήτως φύλου και ηλικίας και να αποζητά την συνδρομή της παγκόσμιας κοινότητας, όλων μας δηλαδή, για την υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών.
Η δολοφονία της 22χρονης Amini στα χέρια της αστυνομίας ηθών, όπου βρέθηκε επειδή δεν είχε καλύψει πλήρως το κεφάλι της με τη χιτζάμπ προκάλεσε την οργή όλων των πολιτών ανδρών και γυναικών ενωμένων, που μετά επί μήνες ακόμα διαδηλώνουν, μετρώντας πολλούς νεκρούς μάλιστα, απαιτώνταςγια όλους βασικά ανθρώπινα δικαιώματα στο Ιράν, από το θεοκρατικό καθεστώς της Ισλαμικής Δημοκρατίας.
Στο Λονδίνο υπάρχει ένα μεγάλο κύμα συμπαράστασης για τον αγώνα των Ιρανών γυναικών. Η πολυπολιτισμική βρετανική πρωτεύουσα καταφέρνει να κρατά το θέμα ψηλά με τις γυναίκες να πρωτοστατούν. Οι γυναίκες στην τέχνη μας το υπενθυμίζουν παραστατικά.
Καθώς περπατάμε έξω από το κτίριο της Tate Modern εδώ στο Λονδίνο, από τη μεριά της όχθης του Τάμεση, από μακριά διακρίνεις στην περίφραξη τις Πινακοθήκης, κόκκινες, άσπρες και πράσινες κορδέλες να κυματίζουν με θόρυβο καθώς ο κρύος άνεμος σαρώνει τα πάντα στο πέρασμά του. Άλλες μέρες πάλι, με τον ήλιο να μεσουρανεί προμηνύοντας την Άνοιξη που αναμένουμε, τις βλέπεις νωχελικά να θροΐζουν στην παραποτάμια αύρα δίνοντας μια πιο ήρεμη νότα στην ατμόσφαιρα.
Πλησιάζοντας όμως διακρίνεις τις διάσπαρτες λωρίδες λευκού χαρτιού με τις πινακίδες που γράφουν “Say Their Names” (Πείτε τα ονόματά τους) με πολλές φωτογραφίες ανδρών, γυναικών και παιδιών.
Κι ενώ συνειδητοποιείς πως το κόκκινο, το λευκό και το πράσινο είναι τα χρώματα της σημαίας του Ιράν, καταλαβαίνεις πως οι άνθρωποι, τα πρόσωπα και τα ονόματα που κρέμονται στους φράχτες μπροστά από την Tate Modern είναι οι Ιρανοί που έχουν σκοτωθεί από το καθεστώς από τότε που ξέσπασαν οι διαδηλώσεις. Είναι οι νεκροί του αγώνα που έχουν ονοματεπώνυμο και παύουν να είναι αριθμός θυμάτων που αθροίζεται.
Το “Say Their Names” είναι ένα σε εξέλιξη έργο καθώς τα θύματα πολλαπλασιάζονται και προστίθενται στην τοποθεσία. Ξεκίνησε από την Ιρανή καλλιτέχνιδα Anahita Rezvani-Rad, η οποία ζει και δημιουργεί στο Λονδίνο από το 2004. Τότεήρθε με αποστολή από την χώρα της, για έναν πίνακα του Francis Bacon από την Εθνική Συλλογή του Ιράν, που επρόκειτο να εκτεθεί στην Tate Britain και βέβαια δεν επέστρεψε ποτέ ξανά εκεί.
Η δημιουργός δηλώνει ότι το “Say Their Names” γεννήθηκε από την επιθυμία να φιλοξενήσει και να τιμήσει τα θύματα των πρόσφατων εξεγέρσεων. Συγκλονίζει λέγοντας πως, πολλά από τα θύματα σκοτώθηκαν και θάφτηκαν βιαστικά από το καθεστώς αργά το βράδυ για να μην μετατραπεί η μνήμη τους σε διαμαρτυρία. Οι οικογένειές τους “πιέζονται” να πουν ότι πέθαναν “από φυσικά αίτια”, έτσι ώστε ακόμη και στον θάνατό τους δυστυχώς δεν μπορούν τα αγαπημένα τους πρόσωπα να τιμήσουν την μνήμη τους.
Κάθε φορά η Rezvani-Rad ζωγραφίζει έναν πίνακα που απεικονίζει τα θύματα και έχει καλέσει και άλλους καλλιτέχνες οι οποίοι ανταποκρίθηκαν. Δημιουργήθηκαν αναμνηστικά πορτρέτα με μέσο της επιλογής του κάθε δημιουργού, τα οποία στη συνέχεια αναπαράγονται, πλαστικοποιούνται και εκτίθενται.
Κι ενώ το συγκλονιστικό έργο στον φράχτη έξω από την Tate Modern δυστυχώς μεγαλώνει καθώς τα θύματα στο Ιράν αυξάνονται, μόλις πριν λίγες μέρες τελείωσε η καταπληκτική έκθεση της Ιρανής καλλιτέχνιδας Soheila Sokhanvari με τίτλο “Rebel Rebel” (επαναστάτη-επαναστάτη), στην κεκλιμένη αίθουσα The Curve, στην Barbican Art Gallery που βρίσκεται στο Κέντρο Μπάρμπικαν στο City του Λονδίνου. Επικεντρώθηκε και τίμησε τις φεμινίστριες γυναίκες από το προεπαναστατικό Ιραν. Ασυμβίβαστες γυναίκες σε καθημερινούς αγώνες και αγωνίες.
Αληθινά η πρόσφατη παγκόσμια ιστορία έχει να επιδείξει δυναμικές γυναίκεςκαι άνδρες που φωτίζουν με τους αγώνες τους πανανθρώπινα ιδανικά. Όλοι οι καταπιεσμένοιάνθρωποι, αποζητούν ισονομία, ισοτιμία, ίδια δικαιώματα, ευκαιρίες και αντιμετώπιση. Έτσι στις μέρες μας γίνεται ακόμα πιο έντονος ο στόχος και η θεματολογία της Παγκόσμιας Ημέρας της Γυναίκας που είναι ισότητα, ίσες ευκαιρίες, πάντα με σεβασμό στην διαφορετικότητα και πάντα συλλογικά.
------------
**Μπορείτε εδώ: https://www.agnitha.com/post/iranian-women να βρείτε στο blogpost μου πληροφορίες για την έκθεση της Soheila Sokhanvari με τίτλο “Rebel Rebel” στο Barbican, να ακούσετε το podcast ή να το δείτε σε videocast
------------
** Photo: A.KATSIOULA
** Suffragettes - arrest of suffragette– London. LIBRARY OF CONGRESS
** Wix.com
Comments